سرطان پروستات ارثی : هرآنچه مردان باید بدانند

سرطان پروستات ارثی

سرطان ها زمانی رخ می دهند که جهش های ژنتیکی در ژن های حیاتی، به ویژه ژن هایی که رشد و تقسیم سلولی یا ترمیم DNA آسیب دیده را کنترل می کنند، ایجاد شوند.

گروه پزشکان بهایند، اولین مرکز هوشمند فوق تخصصی پیشگیری، تشخیص و درمان سرطان (اولین مرکز تخصصی درمان هدفمند و ایمنی درمانی)
ارتباط مستقیم با مرکز:

واتساپ(09023009259)

اکثر مردانی که با سرطان پروستات مواجه هستند، سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری را ندارند. یعنی در اکثر موارد سرطان پروستات ارثی نیست. با این حال، داشتن سابقه خانوادگی خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می دهد. به عنوان مثال، داشتن پدر، برادر یا پسری که به سرطان پروستات مبتلاست، شانس ابتلای شما به سرطان پروستات را بیش از دو برابر می کند. این خطر برای مردانی که چندین خویشاوند مبتلا به این بیماری را دارند، بیشتر است. به‌ ویژه اگر در زمان ابتلا به سرطان جوان بوده باشند.

سرطان پروستات ارثی
سرطان پروستات ارثی

علت سرطان پروستات

همانطور که اشاره کردیم، سرطان ها در اثر جهش ها یا تغییرات ژنتیکی نامطلوب در برخی از ژن ها ایجاد می شوند. این تغییرات باعث رشد و تقسیم غیرقابل کنترل سلول می شود تا در نهایت یک تومور سرطانی تشکیل می شود. در بیشتر موارد ابتلا به سرطان پروستات، این تغییرات ژنتیکی در طول زندگی مرد ایجاد می شوند و فقط در برخی از سلول های خاص موجود در پروستات به وجود می آیند.

این تغییرات ژنتیکی اغلب موروثی نیستند و در بیشتر موارد وابسته به عوامل محیطی، سبک زندگی و رژیم غذایی فرد هستند.

ژن های مرتبط با سرطان پروستات

جهش های ژنتیکی ارثی در برخی از ژن ها خاص، اعم از ژن های BRCA1، BRCA2، و HOXB13 بسیاری از اوقات می توانند علت اصلی ابتلا به سرطان پروستات در مردان باشند. مردهایی که انواع مختلف جهش ژنتیکی در این ژن ها را دارند، در خطر بیشتری از ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند. البته اگر هرگز سرطان پروستات گریبشان را بگیرد (که ابدا قطعی نیست)، مشخص نیست که در چه دوره ای زندگی به آن مبتلا می شوند. علاوه بر سرطان پروستات ارثی، افراد دارای این ژن ها در خطر ابتلا به سرطان های دیگر هم هستند.

همچنین مردانی که دارای جهش ژنتیکی در ژن های BRCA2 یا HOXB13 هستند، در خطر بیشتری از ابتلا به انواع تهدید کننده و خطرناک سرطان پروستات ارثی قرار دارند.

سرطان پروستات ارثی
سرطان پروستات ارثی

ژن های BRCA سرطان پروستات ارثی

پروتئین های تولید شده از ژن های BRCA1 و BRCA2 در تثبیت و ترمیم DNA آسیب دیده نقش دارند و به حفظ ثبات اطلاعات ژنتیکی سلول کمک می کنند. به همین دلیل، پروتئین ‌های خروجی از BRCA1 و BRCA2 به عنوان سرکوب‌ کننده ‌های تومور شناخته می ‌شوند، به این معنی که به جلوگیری از رشد و تقسیم سلولی خیلی سریع یا غیر قابل کنترل کمک می‌ کنند. بروز اختلال یا جهش در این ژن ها توانایی سلول را برای ترمیم DNA آسیب‌ دیده و کنترل رشد آن مختل می‌ کنند و باعث می شوند تا سلول بیشتر از حد لازم زنده بماند، رشد کند یا تقسیم سلولی انجام دهد. اتفاقی که در نهایت باعث می شود تا سلول آسیب دیده و خارج از کنترل، سلول های مشابه دیگری ایجاد کرده و رفته رفته تشکیل یک تومور سرطانی دهد.

ژن HOXB13  سرطان پروستات ارثی

ژن HOXB13 دستورالعمل هایی را برای تولید پروتئینی ارائه می دهد که به نواحی خاصی از DNA متصل می شوند و فعالیت ژن های دیگر را تنظیم می کنند. بر اساس این نقش و عملکرد، پروتئین تولید شده از ژن HOXB13 را فاکتور رونویسی می نامند. مانند ژن های BRCA1 و BRCA2، پروتئین تولید شده توسط HOXB13 نیز به عنوان یک سرکوب کننده تومور عمل می کند. جهش های ژنتیکی در ژن HOXB13 ممکن است باعث بروز اختلال در عملکرد سرکوب تومور شود و منجر به تولید بیش از حد سلول های سرطانی و تشکیل تومور در پروستات گردد.

سایر جهش های ژنتیکی مرتبط با سرطان پروستات ارثی

ده ها جهش ژنتیکی ارثی وجود دارند که به عنوان عامل خطرزای احتمالی ابتلا به سرطان پروستات مورد مطالعه قرار گرفته اند. برخی از این ژن ها دستورالعمل هایی را برای ساخت پروتئین هایی ارائه می دهند که با پروتئین های تولید شده از ژن های BRCA1، BRCA2 یا HOXB13 در تعامل هستند و در کار آنها تداخل ایجاد می کنند. برخی دیگر هم از طریق مسیرهای مختلف به عنوان سرکوبگر تومور عمل می کنند و باز هم می توانند در عملکرد ژن های سرکوبگر اصلی مداخله نموده و آنها را بی اثر کنند.

سرطان پروستات خانوادگی
سرطان پروستات خانوادگی

با این وجود این جهش های ژنتیکی سهم بسیار کوچکی در ابتلا به سرطان پروستات دارند. هرچند محققان بر این باورند که این جهش های ژنتیکی فرعی در ترکیب با جهش های ژنتیکی اصلی می توانند اثرگذاری دوچندانی در بالا بردن خطر ابتلا به سرطان پروستات ارثی داشته باشند.

در بسیاری از خانواده ها، تغییرات ژنتیکی مرتبط با سرطان پروستات ارثی ناشناخته هستند. یعنی ممکن است ژن آن در خانواده شما وجود داشته باشد، اما در هیچکدام از اعضای خانواده یا فامیل فعال نشده باشد. به هر حال در صورتی که یکی از بستگان نزدیک شما به سرطان پروستات مبتلا شد، باید به یک متخصص ژنتیکی سرطان مراجعه کرده و با انجام آزمایش ژنتیک سرطان، از بودن یا نبودن جهش های ژنتیکی سرطان زا در بدن خود مطمئن شوید.

سایر عوامل اصلی ابتلا به سرطان پروستات

علاوه بر تغییرات ژنتیکی، محققان بسیاری از عوامل شخصی و محیطی را شناسایی کرده اند که ممکن است در افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات در افراد نقش داشته باشند. این عوامل عبارتند از رژیم غذایی پرچرب که شامل گوشت و لبنیات زیاد و سبزیجات ناکافی است، سبک زندگی که تا حد زیادی مبتنی بر بی تحرکی است، چاقی، مصرف بیش از حد الکل، یا قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی سمی. سابقه سرطان پروستات در اعضای نزدیک خانواده نیز یک عامل خطرزای مهم است، به ویژه اگر سرطان در سنین پایین رخ داده باشد.

تست سرطان پروستات ارثی

یک آزمایش خون ساده می تواند به تعیین اینکه آیا حامل جهش های ژنتیکی خطرناک هستید یا خیر، کمک کند. متخصصان توصیه می کنند که حتما سابقه خانوادگی سرطان خود را (هر نوع سرطانی) با پزشک در میان بگذارید. در صورت لزوم، پزشک می تواند شما را به یک مشاور ژنتیک هم ارجاع دهد تا به شما کمک کند تصمیم بگیرید که آیا انجام آزمایش ژنتیک سرطان برای شما مناسب است یا نه.

اگر آزمایش ژنتیک نشان داد که شما در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات ارثی هستید، غربالگری زودهنگام با معاینه دیجیتال رکتوم و آزمایش خون PSA می ‌تواند به پزشکان در پیدا کردن سرطان پروستات کمک کند. و در صورت مشکوک بودن به سرطان نیز، پزشک ممکن است انجام بیوپسی یا نمونه برداری را توصیه کند. برای مردانی که در معرض خطر ژنتیکی سرطان پروستات قرار دارند، نمونه ‌برداری ممکن است با سطح PSA پایین ‌تری نسبت به افرادی که خطر ارثی این سرطان را ندارند توصیه شود.

سرطان پروستات خانوادگی
سرطان پروستات خانوادگی

بهترین مرکز درمان پروستات

مرکز تخصصی درمان سرطان به آیند، به لطف حضور دکتر امینه واقفی، متخصص ژنتیک سرطان، از جمله معدود و بهترین مراکزی است که می تواند به دقیق ترین شکل ممکن انواع غربالگری های لازم برای تشخیص سرطان پروستات ارثی را به شما ارائه کند.

منبع

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پیمایش به بالا