انواع درمان هدفمند سرطان

درمان های هدفمند سرطان، درمان های دارویی هستند که بخش های خاصی از سلول های سرطانی مانند پروتئین یا ژن های آنان را هدف می گیرند. یعنی درست بخش هایی که سلول های سرطانی برای رشد و گسترش به آنها نیاز دارند. داروهای درمان هدفمند همچنین ممکن است سراغ سلول هایی بروند که خودشان سرطانی نیستند، اما به رشد و گسترش سلول های سرطانی کمک می کنند. برخی از انواع درمان هدفمند سرطان ممکن است برای درمان برخی از انواع مشخص سرطان مفیدتر از سایر روش های درمانی باشند.

انواع درمان هدفمند به عنوان یک روش نوین درمان سرطان توانسته اند تا مجوز و تأییده سازمان بهداشت و داروی امریکا یعنی FDA را برای درمان حداقل 15 نوع از سرطان ها دریافت کنند. تعدادی از مهمترین سرطان هایی که با درمان هدفمند برطرف می شوند عبارتند از:

• سرطان سینه
• سرطان پروستات
• سرطان روده بزرگ
• و سرطان ریه

اما بهتر است بدانید که انواع درمان هدفمند سرطان زمانی می توانند موثر باشند که تومور سرطانی بیمار، هدف درست را داشته باشد. و درمان های هدفمند یا تارگت تراپی ها اغلب ممکن است در صورت تغییر کردن هدف متوقف شوند. یا ممکن است که سلول های سرطانی راهی برای دور زدن درمان پیدا کنند.

به همین خاطر هم هست که در حین انجام تارگت تراپی باید به صورت منظم تحت نظارت پزشک باشید تا روند درمان را برای شما بررسی کند. همچنین تحقیقات جدید که در حال انجام هستند در حال پیدا کردن علت تغییرات سلول های سرطانی‌اند تا انواع درمان های هدفمند در آینده بتوانند اثرگذاری بیشتری داشته باشند.

انواع تارگت تراپی

درمان های هدفمند به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

• داروهای مولکولی کوچک
• پادتن های مونوکلونال

داروهای مولکولی کوچک

داروهای مولکولی کوچک، داروهایی هستند که آنقدر کوچکند که می توانند به داخل سلول های سرطانی نفوذ کنند و از داخل آنها را نابود نمایند.

تشخیص دادن داروهای مولکولی کوچگ کار دشواری نیست، چراکه نام تمام این داروها با “ایب” تمام می شود. به عنوان مثال ایماتینیب می تواند در درمان سرطان خون میلوژنی و دیگر سرطان ها، از طریق مسدود کردن سیگنال های فرمان رشد در تومور سرطانی موثر باشد.

داروهای مولکولی کوچک نزدیک به یک قرن است که پایه اصلی صنعت داروسازی بوده اند. داروهای مولکولی کوچک که در واقع هر ترکیب دارویی آلی با وزن مولکولی کم هستند، مزایای درمانی مشخصی دارند. بیشتر این داروها می‌ توانند به صورت خوراکی تجویز شوند. داروهای مولکولی کوچک می‌ توانند از غشای سلولی عبور کرده و به داخل سلول نفوذ کنند.

این داروها همچنین می توانند به گونه ای طراحی شوند که به روش های مختلف با هدف های بیولوژیک درگیر شوند و اثرگذاری خود را داشته باشند.

پیشرفت سریع تحقیقات و فناوری های زیست دارویی، فرصت‌ هایی را برای رویکردهای نوآورانه و خلاقانه جدید جهت توسعه داروهای مولکولی کوچک ایجاد کرده است. امروزه دانشمندان به به کشف و توسعه درمان‌ های بالقوه جدید با استفاده داروهای مولکولی کوچک ادامه می دهند.

به نظر می رسد اخیراً با ظهور تعداد زیادی از داروهای بیولوژیک مورد تایید FDA، در میان یک انقلاب علمی/دارویی هستیم. داروهایی که می توانند اثرگذاری زیادی حتی در درمان سرطان داشته باشند.

پادتن های مونوکلونال

پادتن های مونوکلونال بزرگ تر از آن هستند که بتوانند وارد سلول های سرطانی شوند. در عوض به لایه بیرونی سلول های سرطانی و ناحیه اطراف آنها هجوم می برند. گاهی از اوقات از این پادتن ها برای ساطع کردن اشعه یا ارسال مستقیم داروهای شیمیایی به داخل تومور سرطانی هم استفاده می شود. این پادتن ها معمولا از طریق تزریق وریدی در دست داخل کلینیک تخصصی یا بیمارستان وارد بدن می شوند. و گاهی از اوقات هم در قالب یک آمپول ساده به بدن تزریق می شوند.

عموما نام های پادتن های مونوکلونال با “ماب” تمام می شود. به عنوان مثال بواسیزوماب یک پادتن مونوکلونال است که از طریق مسدود کردن عروق تغذیه خونی تومور سرطانی عمل می کند.

دانشمندان تا کنون توانسته اند تعداد زیادی از داورهای مولکولی کوچک و پادتن های مونوکلونال را کشف کنند که با هدفگیری های متفاوت سرطان را به روش های مختلفی درمان می کنند. در ادامه به رایج ترین داروهای مورد استفاده در انواع درمان هدفمند سرطان می پردازیم.

هورمون درمانی

داروهای هورمونی مانع بدن برای تولید هورمون هایی می شوند که برخی از انواع سرطان سینه و پروستات برای رشد به آنها نیاز دارند، یا اینکه می توانند مانع عمل کردن هورمون های داخل بدن شوند.

داروهای ضد سرطان سینه مانند تاموکسیفن می توانند روند تولید هورمون زنانه استروژن را متوقف کنند. همچنین مهارکننده های آروماتاز می توانند حجم استروژن بدن را کاهش دهند. برای سرطان پروستات پزشکان اغلب داروهایی را تجویز می کنند که ترشح هورمون های مردانه را مسدود می کند یا مانع بدن برای تولید آنها می شود.

مهارکننده های انتقال سیگنال

استفاه از مهارکننده های انتقال سیگنال یکی از رایج ترین انواع درمان هدفمند سرطان به شمار می رود. این مهار کننده ها سیگنال هایی را که به سلول های سرطانی تومور دستور رشد و گسترش می دهند مسدود می کنند.

یکی از مثال های این مهارکننده ها داروی تراستوزوماب برای درمان سرطان سینه است. پروتئینی روی محیط خارجی سلول های سرطانی، موسوم به گیرنده های HER2 وجود دارد که باعث انتقال سیگنال های رشد به سلول های سرطانی دیگر می شود. سرطان های سینه ای که HER2 مثبت دارد از این پروتئین مقدار زیادی تولید می کند، و به همین خاطر سلول های سرطانی  آنها مدام در حال دریافت پیغام رشد هستند. تراستوزوماب می تواند از طریق چسبیدن به پروتئین های گیرنده های HER2 رشد سرطان سینه را کند یا متوقف کند. درست مانند کشیدن یک ورق فویل دور درزهای پنجره.

تعدیل کننده های ژنی

این نوع از درمان هدفمند سرطان در جهت تغییر پروتئین هایی که دستورالعمل های ژنی را به سلول های سرطانی منتقل می کنند عمل می کنند. سلول های سرطانی از نظر ژنی حالت غیر طبیعی دارند و به همین خاطر هدفگیری آنها و تمایز دادنشان از سلول های سالم برای داروهای درمان هدفمند آسان است.

القا کننده مرگ سلولی

سلول های طبیعی و سالم در کدهای ژنتیکی خود زمان مشخصی برای زوال و مرگ طبیعی یا پس از آسیب دیدن دارند. اما سلول های سرطانی معمولا راهی برای دور زدن روند طبیعی مرگ سلولی پیدا می کنند. داروهای القا کننده مرگ سلولی باعث می شوند تا سلول های سرطانی هم فرآیند طبیعی مرگ و میر خود را طی کنند و بیش از حد زنده نمانند.

بورتزومیب (Bortezomib) دارویی است که این کار را روی لنفوما و میلومای چندگانه (نوعی سرطان خون) انجام می دهد. دانشمندان همچنین در حال تحقیق روی عصاره های گیاهی مانند رزوراترول (که در انگور پیدا می شود) هستند تا داروهای جدیدتری هم برای القای مرگ سلولی پیدا کنند.

مهارکننده های رگ زایی

مهارکننده های رگ زایی رشد رگ های خونی که سلول های سرطانی برای دریافت مواد مغذی و اکسیژن خود ایجاد می کنند را مسدود می کند. نوعی تحریم سلولی. برخی از داروهای این نوع از درمان هدفمند هستند که ماده ای به نام VEGF را هدف گیری می کنند، در حالی که بقیه داروها به دنبال دیگر موادی می روند که رشد عروق تغذیه سلول های سرطانی را تحریک می کنند. اگر تومور سرطانی از قبل رگ تغذیه خونی داشته باشد، تارگ تراپی می تواند آن رگ ها را نابود کند.

ایمونوتراپی

ایمونوتراپی یا ایمنی درمانی یکی از زیرشاخه های انواع درمان هدفمند سرطان است که می تواند از سیستم ایمنی خود بدن برای نابود کردن سلول های سرطانی استفاده کند. برخی از داروهای این درمان سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند تا عملکرد بهتری در نابود کردن سلول های سرطانی داشته باشد. و برخی دیگر تومور سرطانی را نشانه گذاری می کنند تا سیستم ایمنی بدن راحت تر بتواند آن را پیدا کند.

بهترین مرکز درمان هدفند سرطان در تهران

گروه پزشکان به آیند به واسطه حضور دکتر امینه واقفی یکی از معدود مراکز در ایران است که خدمات مربوط به درمان هدفمند سرطان را برای بیماران انجام می دهد. همانطور که اشاره شد این درمان بسیار جدید است و هنوز در سطح جهانی هم رواج زیاد ندارد، اما مزیت های زیاد آن باعث شده تا به یکی از بهترین روش های درمان سرطان تبدیل شود.

برای دریافت خدمات تارگت تراپی سرطان در یک کلینیک تخصصی و مطمئن، می توانید به مرکز تخصصی درمان سرطان به آیند مراجعه کنید.

منبع

ویرایش : ناصری