آیا سرطان مغز استخوان ارثی است

لوسمی نام دیگر سرطان مغز استخوان است، جایی که سلول های خونی ساخته می شوند. این یک بیماری ژنتیکی است، اما آیا سرطان مغز استخوان ارثی است ؟

واقعیت این است که تصور نمی شود در بیشتر موارد ارثی باشد. در عوض، انواع مختلفی از عوامل خطرزا وجود دارند که می توانند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. برخی از این عوامل خطرزا در کنترل شما هستند، و برخی دیگر نه.

در این مقاله از به آیند به این سوال پاسخ می دهیم که بالاخره آیا سرطان مغز استخوان ارثی است یا نه؟

سرطان مغز استخوان ارثی

دانشمندان بر این باورند که انواع مختلف سرطان مغز استخوان به دلیل جهش در DNA سلول های خونی بیمار ایجاد می شوند. این جهش های ژنتیکی نحوه تولید مثل سلول های خونی در مغز استخوان را تغییر می دهند. آنها همچنین می توانند از عملکرد صحیح این سلول ها جلوگیری کنند. در نهایت، سلول های خونی غیرطبیعی، سلول های خونی سالم بدن شما را از بین می برند. آنها همچنین می توانند مانع تولید سلول های سالم توسط مغز استخوان شوند.

این جهش های خطرزا گرچه ژنتیکی هستند، اما معمولا ارثی نیستند. این بدان معنی است که اگرچه سرطان مغز استخوان به دلیل بروز جهش در ژن های شما ایجاد می شود، اما این ناهنجاری های ژنتیکی اغلب از خانواده شما به ارث نمی رسد. بلکه جهش های ژنتیکی مربوط به این سرطان بیشتر اکتسابی هستند.

همیشه مشخص نیست که چه چیزی باعث این جهش های ژنتیکی می شود. شما ممکن است از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به سرطان مغز استخوان باشید، اما عوامل خطرزایی مانند سبک زندگی و سیگار کشیدن نیز می‌توانند احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش دهند. سایر عوامل محیطی، مانند قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص و تشعشع، نیز می‌ توانند علت اصلی ناهنجاری‌ های DNA باشند که باعث ایجاد سرطان مغز استخوان شده اند.

تفاوت بین بیمرای ژنتیکی و بیماری ارثی

باید بدانید که این دو اصطلاح باهم یکی نیستند، اگرچه هر دو به بیماری هایی اشاره دارند که در اثر جهش های ژنتیکی ایجاد می شوند. بیایید نگاه دقیق تری به آنها بیندازیم.

بیماری ژنتیکی

یک بیماری ژنتیکی همیشه از طریق اعضای خانواده شما منتقل نمی شود. در واقع به هر وضعیت پزشکی ناشی از ناهنجاری در DNA اعم از ارثی یا اکتسابی بیماری های ژنتیکی گفته می شود. این ناهنجاری‌ های DNA ناشی از بروز جهش در یک یا چندین ژن است.

این جهش ها می توانند در طول زندگی شما، به عنوان خطاهایی در روند تولید سلولی رخ دهند. آنها همچنین می توانند توسط عوامل محیطی ایجاد شوند. این عوامل محیطی شامل قرار گرفتن در معرض تشعشعات یا مواد شیمیایی خاص است.

بیماری ارثی

بیماری ارثی نوعی بیماری ژنتیکی است که در آن جهش های ژنی از اعضای خانواده شما به ارث می رسند (مخصوصا پدر یا مادر). این جهش های ژنتیکی در DNA موجود در تخمک یا اسپرم وجود دارند و باعث انتقال آن بیماری خاص از والدین به فرزندان می شوند. برخی از نمونه‌ های بیماری‌ های ارثی عبارتند از هموفیلی، کم خونی داسی شکل و دیستروفی عضلانی. گرچه به ندرت اتفاق می افتد که این نوع بیماری های ارثی به طور ناگهانی در فردی که سابقه خانوادگی آنها را ندارد، ظاهر شوند.

برخی از انواع سرطان های ارثی نیز وجود دارند. به عنوان مثال، سرطان سینه، تخمدان، کولورکتال و پروستات دارای عناصر ارثی هستند که ممکن است جهش های زنتیکی ایجاد کننده آنها از والدین به فرد به ارث رسیده باشند.

عوامل خطرزای محیطی و ژنتیکی سرطان مغز استخوان کدامند؟

یک عامل خطرزا عنصری در مورد شما است که می تواند احتمال ابتلا به یک بیماری را افزایش دهد. عنصری که می تواند در اثر شرایطی محیطی ایجاد شده باشد، یا ژنتیکی و ارثی باشد. عوامل خطر بیماری با علل اصلی ابتلا به بیماری یکسان نیستند. داشتن یک عامل خطرزا تنها به این معنی است که شما شانس بیشتری برای ابتلا به آن بیماری دارید. خیلی ها هستند عوامل خطرزای یک بیماری یا سرطان خاص را دارند اما هرگز در طول زندگی به آن دچار نمی شوند. پس حتی داشتن ژنتیک سرطان نیز به این معنا نیست که شما حتما به آن سرطان مبتلا خواهید شد.

به عنوان مثال، سن اغلب به عنوان یک عامل خطرزا برای بیماری های مختلف ذکر می شود. پیری به خودی خود دلیل این ابتلا به این بیماری ها نیست. آنچه آن را به یک عامل خطرزا تبدیل می کند این است که برخی از بیماری ها (به ویژه سرطان) بیشتر در افراد مسن دیده می شود.

سرطان مغز استخوان بسته به نوع آن، می تواند عوامل خطرزای متفاوتی داشته باشد. چهار نوع اصلی سرطان مغز استخوان عبارتند از:

• لوسمی حاد میلوئیدی (AML)
• لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL)
• لوسمی میلوژن مزمن (CML)
• لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL)

عوامل خطرزایی که احتمال ابتلای شما به یکی از این چهار نوع لوسمی را افزایش می دهد در زیر ذکر شده است.

بیماری های ژنتیکی

داشتن برخی اختلالات ژنتیکی می تواند خطر ابتلا به AML و ALL را افزایش دهد. این شرایط عبارتند از:

• سندرم کلاین فلتر
• کم خونی فانکونی
• سندرم داون
• سندرم Li-Fraumeni
• سندرم بلوم
• آتاکسی – تلانژکتازی
• نوروفیبروماتوز

سیگار کشیدن

این عامل مرتبط با سبک زندگی می تواند خطر ابتلا به AML را افزایش دهد. این یکی از معدود عواملی است که می توانید برای کمک به کاهش خطر ابتلا به سرطان مغز استخوان، آنرا کنترل کنید.

بیماری های خونی

برخی از اختلالات خونی نیز می توانند شما را در معرض خطر ابتلا به AML قرار دهند. شامل:

• میلودیسپلازی
• پلی سیتمی ورا
• ترومبوسیتمی اولیه

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی

قرار گرفتن مکرر در معرض برخی از مواد شیمیایی خطر ابتلا به AML، ALL و CLL را افزایش می دهد. یکی از مواد شیمیایی اصلی که با سرطان مغز استخوان مرتبط است، بنزن است. بنزن در موارد زیر یافت می شود:

• گازوئیل
• پالایشگاه های نفت
• کارخانه های تولید کفش
• صنعت لاستیک سازی
• کارخانه های شیمیایی

افرادی که در معرض عامل نارنجی، ماده شیمیایی مورد استفاده در جنگ ویتنام قرار گرفته اند، در معرض خطر ابتلا به CLL هستند.

سابقه درمان سرطان

قرار گرفتن در معرض تابش یا اشعه یک عامل خطرزا برای ابتلا به AML، ALL و CML است. این بدان معناست که افرادی که تحت پرتو درمانی سرطان قرار گرفته اند، در خطر ابتلا به سرطان مغز استخوان قرار دارند.

سابقه درمان سرطان با داروهای شیمی درمانی خاص نیز یک عامل خطرزا برای سرطان مغز استخوان است. این داروهای خطرزا عبارتند از:

• عوامل آلکالاین کننده
• عوامل پلاتینیومی
• مهارکننده های توپوایزومراز II

اگر هم سابقه شیمی درمانی و هم سابقه پرتودرمانی داشته باشید، خطر ابتلا به سرطان مغز استخوان در شما بیشتر افزایش می یابد.

سن

بالا رفتن سن خطر ابتلا به AML و CLL را افزایش می دهد.

جنسیت

احتمال ابتلای خانم ها به سرطان مغز استخوان نسبت به آقایان کمی بیشتر است.

سابقه خانوادگی سرطان

سرطان مغز استخوان به طور کلی یک بیماری ارثی در نظر گرفته نمی شود. با این حال، داشتن یک عضو نزدیک خانواده مبتلا به سرطان مغز استخوان خطر ابتلا به لوسمی لنفوسیتی مزمن را افزایش می دهد. بر اساس مقاله ای که در سال 2013 در Seminars in Hematology منتشر شد، تحقیقات به یک عامل ارثی برای ابتلا به CLL اشاره می کنند. این لوسمی بیشتر در افرادی رخ می دهد که یکی از اعضای نزدیک خانواده آنها نیز مبتلا به سرطان مغز استخوان است. اعضای نزدیک خانواده از نظر پزشکی بستگان درجه یک شما، یعنی پدر، مادر و خواهر و برادر هستند.

افرادی که در خانواده دارای دوقلوهای همسانی هستند که قبل از سن 12 ماهگی به لوسمی لنفوسیتی حاد مبتلا شده اند، در معرض خطر ابتلا به آن نوع لوسمی هستند.

مطالعات تخصصی