سرطان رحم ارثی

سرطان رحم از جمله سرطان هایی است که تنها در میان بانوان رواج دارد. در گذشته سرطان رحم یکی از بزرگترین عوامل مرگ و میر در میان خانم ها بود، اما امروزه با پیشرفت علم پزشکی این سرطان نیز قابل کنترل و درمان است. البته به شرطی که به موقع شناسایی شود. یکی از علل ابتلا به این بیماری، سرطان رحم ارثی است. یعنی برخی از افراد هستند که به شکل موروثی ژن ابتلا به این سرطان را در خانواده خود دارند. اما احتمال ارثی بودن سرطان رحم چقدر است؟

تعدادی از جهش های ژنتیکی و سندرم های مستعد سرطان هستند که با سرطان های زنان، به ویژه سرطان تخمدان و سرطان رحم (آندومتر) مرتبطند. گرچه بسیاری از این جهش ها می توانند ارثی و ژنتیکی باشند، اما در اغلب موارد به خاطر عوامل موروثی در بدن ایجاد نمی شوند، بلکه عامل ایجاد آنها در واقع عوامل محیطی هستند.

علت اصلی بروز سرطان

تمام سرطان ها در اثر جهش های ژنتیکی ایجاد می شوند. ژن ها کدهای اطلاعاتی در DNA بدن هستند که دستورات لازم برای عملکرد سلول های مختلف را به آنها ارائه می دهند. کدهای ژنتیکی می توانند از عملکرد خاص یک نوع سلول گرفته تا برنامه تقسیم، رشد و مرگ آن را تنظیم کنند.

از طرفی سرطان زمانی ایجاد می شود که یک سلول به خاطر بروز تغییر یا جهش در ژن ها دچار خطا در برنامه ریزی می شود. یعنی بیشتر از آنچه باید عمر کرده و تقسیم سلولی می کند و رشد می نماید. اتفاقی که می تواند رفته رفته منجر به تشکیل توده ای سرطانی از سلول هایی شود که همگی دچار آن اختلال ژنتیکی هستند.

در بدن به صورت طبیعی و در طول مدت زندگی جهش های ژنتیکی زیادی رخ می دهند. اما سیستم ایمنی بدن بسیاری از آنها را شناسایی کرده و پیش از سرطانی شدن نابودشان می کند. هرچند گاهی از اوقات به دلیل ضعف سیستم ایمنی بدن ناشی از کهولت سن یا بیماری های دیگر، سیستم ایمنی بدن نمی تواند این سلول های سرطانی شده را پیدا کند. یا اینکه آنها را تشخیص می دهد، اما نمی تواند با آنها مقابله کند. در نتیجه سرطان اتفاق می افتد.

ژن های مرتبط با سرطان

ژن های زیادی در بدن ما وجود دارند که هرکدام بخش خاصی از عملکرد سلول های مختلف را راهبری می کنند. تغییر یا جهش در هریک از این ژن ها می تواند موجب بروز نوع خاصی از سرطان شود. بنابراین شناخت ژن های مرتبط با هر نوع سرطان از موارد بسیار مهم برای درمان انواع سرطان است.

سرطان خانوادگی

DNA و ژنتیک مهمترین چیزی است که ما از والدین خود به ارث می بریم. بنابراین اگر جهش های ژنتیکی سرطانی در بدن یکی از والدین وجود داشته باشد، شانس اینکه این جهش ژنتیکی سرطانزا به فرزندان هم منتفقل شود وجود دارد. هرچند احتمال آن صد در صد نیست.

البته این موضوع تنها محدود به والدین نیست. بلکه ممکن است سابقه سرطان پدربزرگ یا مادربزرگ شما هم باعث بروز ژنتیک سرطان در بدن شما بشود. اما به صورت کلی اگر یکی از بستگان نزدیک شما به سرطان خاصی مبتلا باشد، شانس شما هم برای ابتلا به آن سرطان زیادتر خواهد بود.

علاوه بر این هرچه تعداد افراد مبتلا به یک نوع خاص سرطان در خانواده شما بیشتر باشد، یا افراد دارای سرطان در سنین جوانی (زیر 50 سال) به آن مبتلا شده باشند، شانس داشتن ژنتیک سرطان در شما بالاتر خواهد بود.

البته باید در نظر داشته باشید که داشتن ژنتیک سرطان به این معنا نییست که شما حتما به آن سرطان مبتلا خواهید شد. بلکه تنها احتمال برزو آن را در شما تشدید می کند و شما را در دسته افراد پرخطری قرار می دهد که باید بیشتر از خودشان مراقبت کنند.

در بسیاری از موارد عوامل ژنتیکی هرچند وجود دارند، اما سرطان فرد ناشی از آنها نیست، بلکه این عوامل صرفا عوامل محیطی و اصلی از ابتلا را تشدید کرده اند.

در این میان برخی از سرطان ها هستند که احتمال ارثی بودنشان بیشتر از بقیه است. از جمله سرطان رحم و تخمدان ارثی.

سرطان تخمدان ارثی

تقریبا 1.5 درصد از زنان در طول دوره زندگی خود به سرطان تخمدان مبتلا می شوند. اما در این میان تنها 5 تا 10 درصد از سرطان های تخمدان ناشی از عوامل موروثی هستند. ژن ها و سندروم هایی که با ابتلا به سرطان تخمدان مرتبط هستند عبارتند از:

• جهش در ژن های BRCA1 و BRCA2 تقریبا 5 تا 15 درصد از کل سرطان های تخمدان را تشکیل می دهد. زنانی که دارای این جهش های ژنتیکی هستند ممکن است تا 40 درصد در معرض خطر ابتلا به سرطان تخمدان، به ویژه سرطان تخمدان سروزی درجه بالا باشند.
• سندرم لینچ ممکن است 20 درصد خطر ابتلا به سرطان تخمدان، به ویژه سرطان های آندومتریوئید و سلول های شفاف تخمدان را برای زنان ایجاد کند.
• جهش های ژنیکی در ژن های BRIP1، RAD51C و RAD51D باعث افزایش متوسط ​​خطر ابتلا به سرطان تخمدان می شوند.
• بر اساس شواهد محدود، جهش‌های ژنتیکی مرتبط با ژن های PALB2 و ATM ممکن است با افزایش متوسط ​​خطر سرطان تخمدان مرتبط باشند.

سرطان رحم موروثی

سرطان رحم که با نام سرطان آندومتری هم شناخته می شود، رایجترین سرطان ارثی در میان زنان است. خانم هایی که به برخی از سندروم های ارثی مبتلا هستند در شانس بیشتری از ابتلا به این سرطان قرار دارند. سندروم های موروثی مرتبط با این سرطان عبارتند از:

• سندرم لینچ شایع ترین سندروم ارثی است که شانس ابتلا به سرطان رحم ارثی را بالا می برد. زنان مبتلا به سندرم لینچ ممکن است تا 60 درصد در معرض خطر ابتلا به سرطان آندومتر در طول زندگی خود قرار داشته باشند.
• سندرم کاودن در اثر جهش در ژن PTEN ایجاد می شود. زنان مبتلا به سندرم کاودن ممکن است حدود 20 تا 30 درصد خطر ابتلا به سرطان آندومتر را داشته باشند.

دیگر تومورهای سرطانی رحم و تخمدان

انواع کمتر شایعی از تومورها و سندروم های زنانه هستند که می توانند در افزایش شانس ابتلا به سرطان رحم ارثی موثر باشند. از جمله:

• سندرم Peutz-Jeghers (PJS) در اثر جهش در ژن STK11 ایجاد می شود. زنان مبتلا به PJS ممکن است در معرض خطر ابتلا به تومورهای استرومای بند ناف جنسی تخمدان باشند، نوع نادری از سرطان تخمدان که تنها 1.2 درصد از کل سرطان های اولیه تخمدان را تشکیل می دهد.
• جهش های ژنتیکی در ژن DICER1 با افزایش متوسط خطر ضایعات غیرسرطانی و سرطانی در اندام های مختلف همراه است. این شامل تومورهای سلولی سرتولی- لیدیگ هم می شود. این تومورهای تخمدان معمولا در زنانی ایاد می شوند که در سنین نوجوانی یا بیست سالگی هستند.
• لیومیوماتوز ارثی و سندرم کارسینوم سلول کلیه (HLRCC) در اثر جهش در ژن FH ایجاد می شود. زنان مبتلا به HLRCC در معرض افزایش خطر ابتلا به فیبروم رحم هستند.

توصیه می‌کنیم زنانی که دارای سندرم ارثی هستند که استعداد ابتلا به سرطان های زنانه را بالا می برند، تحت معاینه یک پزشک متخصص ژنتیک قرار بگیرند و با روش های کاهش خطر آشنا شوند. یکی از راه های تشخیص سرطان ارثی رحم انجام تست ژنتیک سرطان است.

بهترین مرکز درمان سرطان در تهران

مرکز تخصصی درمان سرطان به آیند از جمله معدود مراکز تخصصی برای انواع درمان انواع مختلف سرطان است که با کادری مجرب از پزشکان متخصص در حوزه های درمانی مختلف به درمان بیماران سرطانی کمک می کند. این مجموعه به لطف حضور دکتر امینه واقفی، متخصص ژنتیک سرطان انواع خدمات آزمایش و درمان های ژنتیکی سرطان را برای بیماران عزیز انجام می دهد.

مطالعات تخصصی