سرطان روده ارثی
داشتن سابقه خانوادگی سرطان روده احتمالا شانس شما را هم برای به این سرطان افزایش می دهد. سرطان روده از جمله سرطان هایی است که می تواند در اثر ژن های موروثی ایجاد شود. در این مقاله بیشتر در مورد سرطان روده ارثی و خطرات ناشی از سابقه خانوادگی سرطان صحبت خواهیم کرد.
گروه پزشکان بهایند، اولین مرکز هوشمند فوق تخصصی پیشگیری، تشخیص و درمان سرطان (اولین مرکز تخصصی درمان هدفمند و ایمنی درمانی)
ارتباط مستقیم با مرکز:
سرطان روده موروثی
اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده شما به سرطان روده یا سرطان های دیگر مبتلا شده است، حتما باید این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید. در چنین شرایطی پزشک احتمالا دستور آزمایشاتی را می دهد که بهتر است آنها را انجام دهید.
همچنین اگر خودتان به سرطان روده مبتلا شدید این اطلاعات را در اختیار سایر اعضای خانواده هم قرار دهید، چراکه ممکن است سرطان شما در اثر جهش های ژنتیکی ارثی مشترک بین اعضای خانواده ایجاد شده باشد. همچنین اگر طی آزمایش مشخص شد که به سندروم لینچ مبتلا هستید، این موضوع را حتما با اعضای خانواده خود (چه همسر و فرزندان و چه پدر و مادر و خواهر و برادر) در میان بگذارید.
اهمیت آگاهی به سابقه خانوادگی سرطان در چیست؟
اگر سابقه خانوادگی سرطان کولورکتال (روده) دارید، پزشک ممکن است آن را در هنگام تصمیم گیری در مورد اینکه کدام غربالگری سرطان روده برای شما مناسب است، در نظر بگیرد.
به عنوان مثال، اگر یکی از اعضای نزدیک در خانواده شما در سنین پایین به سرطان روده مبتلا شده باشد یا چند نفر از اعضای خانواده شما به این سرطان مبتلا شده اند، پزشک ممکن است از شما بخواهد تست ژنتیک سرطان انجام دهید تا مطمئن شود که ژن های سرطانی در بدن شما هم وجود دارد یا خیر.
بهترین روش های غربالگری سرطان روده عبارتند از:
- غربالگری را از سنین پایین تر شروع کنید
- سعی کنید متناوبا تحت آزمایشات غربالگری سرطان قرار بگیرید
- استفاده از کولونوسکوپی
- آزمایش ژنتیک سرطان
دقت داشته باشید که داشتن ژنتیک سرطان الزاما به معنای آن نیست که حتما شما هم به آن سرطان مبتلا خواهید شد. واقعیت این است در مورد تمام سرطان ها، عوامل ژنتیکی و ارثی تنها 5 الی 10 درصد از عوامل ابتلا به سرطان را تشکیل می دهند.
درجه اهمیت سابقه فامیلی سرطان
هرچند داشتن ژن های موروثی می تواند علت های اصلی ابتلا به سرطان روده را تشدید کند. اما واقعیت این است سرطان روده ارثی به صورت مستقیم درصد زیادی از موارد ابتلا به این بیماری را به خودش اختصاص نمی دهد. کسانی که ژنتیک این سرطان را دارند، تنها در خطر بیشتری برای ابتلا به آن در آینده قرار دارند.
در مورد سابقه خانوادگی سرطان نیز باید بدانید که سابقه بیماری های ژنتیکی اعضای درجه یک خانواده (خواهر، برادر، پدر یا مادر) اهمیت بسیار زیادی دارد. بعد از آنها پدربزرگ و مادربزرگ، عموها، عمه ها خاله ها، برادر یا خواهر زاده ها هستند.
همچنین بسیار مهم است که افراد مبتلا به این بیماری در خانواده شما در چه سنی درگیر این بیماری شده اند و علت اصلی سرطان روده آنها چه بوده است. اگر سرطان در سنین جوانی رخ داده باشد یا تعداد زیادی از اعضای خانواده به آن مبتلا شده باشند، احتمال ارثی بودنش بسیار بیشتر است.
ارتباط سندورم لینچ و سرطان روده ارثی
در برخی موارد، سرطان روده ناشی از یک بیماری ژنتیکی ارثی به نام سندرم لینچ است که به عنوان سرطان کولورکتال غیر پولیپوز ارثی یا HNPCC نیز شناخته می شود. حدود 3 درصد از موارد ابتلا به سرطان روده ارثی به دلیل سندرم لینچ اتفاق می افتند. از این رو افراد مبتلا به سندرم لینچ در خطر بسیار بیشتری برای ابتلا به سرطان کولورکتال هستند، به خصوص در سنین پایین تر (قبل از 50 سالگی).
همچنین زنان مبتلا به سندرم لینچ بسیار بیشتر در معرض ابتلا به سرطان آندومتر (رحم) هستند. افراد مبتلا به سندرم لینچ نیز شانس بیشتری برای ابتلا به سرطان های دیگر از جمله سرطان تخمدان، معده، کبد، کلیه، مغز و سرطان پوست دارند. اگر مشخص شود که شما یا یکی اعضای خانواده تان به سندرم لینچ مبتلا هستند، پزشک می تواند به شما کمک کند تا اقدامات لازم جهت کاهش خطر ابتلا به سرطان در آینده را انجام دهید.
سندرم لینچ ارثی است، به این معنی که ناشی از تغییرات ژنتیکی یا جهش های ارثی است که می تواند از والدین به فرزندان منتقل شود. اگر سندرم لینچ دارید، والدین، فرزندان، خواهران و برادران شما 50 درصد (1 از 2) احتمال ابتلا به این بیماری را دارند. سایر بستگان نزدیک شما نیز در معرض خطر ابتلا به سندرم لینچ خواهند بود.
عوامل خطرزای سرطان روده
به جز عوامل ارثی، شرایط و عوامل متعدد دیگری هم وجود دارند شانس شما برای ابتلا به سرطان روده را افزایش می دهند. به یاد داشته باشید که سرطان های مختلف عوامل خطرزای مختلفی دارند. برخی از این عوامل خطرزا هم قابل تغییرند و برخی دیگر گریزناپذیر.
اما به یاد داشته باشید که داشتن عوامل خطرزای ابتلا به سرطان روده به معنای آن نیست که حتما به آن مبتلا خواهید شد. بلکه این عوامل هم مانند سرطان روده ارثی، تنها شانس شما برای ابتلا به آن را افزایش می دهند.
عوامل اصلی ابتلا به سرطان روده عبارتد از:
- چاقی : اگر اضافه وزن زیادی دارید احتمال ابتلا به سرطان روده و مرگ در اثر آن در بدن شما بالا می رود. گرچه چاقی بیش از حد در همه باعث افزایش شانس ابتلا به سرطان روده می شود، اما اثرگذاری آن در آقایان کمی بیشتر است. بنابراین کاهش وزن می تواند شانس ابتلا به سرطان روده را در شما کاهش دهد.
- بی تحرکی : بی تحرکی و ورزش نکردن به صورت منظم شانس ابتلا به سرطان روده را بالا می برد.
- تغذیه نامناسب : استفاده بیش از حد از خوراکی های گوشتی در رژیم غذایی، مصرف زیاد غذاهای سرخ کردنی و داشتن ویتامین D زیاد در خون باعث افزایش شدید شانس ابتلا به سرطان روده می شوند.
- سیگار کشیدن : مصرف تنباکو برای طولانی مدت هم می تواند شانس سرطان روده را زیاد کند. بنابراین مصرف سیگار خود را کنترل کرده و بهتر اینکه آن را ترک کنید.
- مصرف الکل : مصرف زیاده از حد و حتی متوسط نوشیدنی های الکلی هم شانس ابتلا به سرطان روده را افزایش می دهد. این موضوع مخصوصا برای زنان خطرناک تر است.
- بالا رفتن سن : هرچقدر سن شما بالاتر می رود، شانس ابتلا به انواع سرطان ها نیز زیادتر می شود. سرطان روده در بین افراد بالای 50 سال بسیار رایج تر است.
