تست ژنتیک سرطان ارثی
سرطان معمولا ارثی نیست اما برخی از انواع سرطان – مانند سرطان سینه، سرطان تخمدان، سرطان روده و سرطان پروستات هستند که میتوانند شدیدا تحت تأثیر ژنها قرار بگیرند و در بین اعضای یک خانواده شایع باشند. تست ژنتیک سرطان ارثی وجود چنین ژنهایی را در بدن شما بررسی میکند تا مشخص نماید که چقدر در معرض ابتلا به سرطان هستید.
گروه پزشکان بهایند، اولین مرکز هوشمند فوق تخصصی پیشگیری، تشخیص و درمان سرطان (اولین مرکز تخصصی درمان هدفمند و ایمنی درمانی)
ارتباط مستقیم با مرکز:
ژنتیک سرطان
همه ما حامل ژنهای خاصی هستیم که به طور معمول از ما در برابر سرطان محافظت می کنند. این ژن ها هرگونه آسیب DNA را که به طور طبیعی در هنگام تقسیم سلول ها اتفاق می افتد، تصحیح می کنند.
به ارث بردن نسخه های معیوب این ژن ها به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد، زیرا ژن های تغییر یافته نمی توانند سلول های آسیب دیده را ترمیم کنند. سلول هایی که می توانند با جهش ژنتیکی در داخل خود، سرطانی شده و به تومور تبدیل شوند.
ژن های BRCA1 و BRCA2 نمونههایی از ژنهایی هستند که در صورت تغییر کردن یا جهش، خطر ابتلا به سرطان را افزایش میدهند. داشتن یک نوع ژن BRCA احتمال ابتلای زنان به سرطان سینه و سرطان تخمدان را تا حد زیادی افزایش می دهد. این ژن ها همچنین شانس ابتلای مردان به سرطان سینه و سرطان پروستات را نیز افزایش می دهند.
ژنهای BRCA تنها ژن های دارای خطر سرطان نیستند. محققان اخیرا بیش از 100 نوع ژن جدید مرتبط با افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه، پروستات و تخمدان را شناسایی کرده اند. بهطور جداگانه، این گونههای ژنی جدید تنها اندکی خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهند، اما ترکیبی از آنها می تواند به معنای بالا بودن خطر کلی باشد.
اگر شما یا همسرتان دارای ژن های پر خطر سرطانی باشید، از جمله نسخه های معیوب ژن BRCA1، این ژن سرطانی می تواند به فرزند شما هم منتقل شود.
آزمایش ژنتیک سرطان
اگر سابقه سرطان در خانواده شما وجود دارد و نگران هستید که ممکن است شما نیز به آن مبتلا شوید، بهتر است با یک پزشک عمومی صحبت کنید. او شما را برای انجام آزمایش ژنتیک NHS به یک متخصص ارجاع می دهد. متخصص مربوطه نیز بعد از بررسی و تست ژنتیک سرطان ارثی، به شما می گوید که آیا ژن های خطناک سرطان در بدن شما وجود دارد یا خیر.
البته خودتان میتوانید به یک متخصص ژنتیک سرطان، در یک مرکز تخصصی درمان سرطان مانند به آیند نیز برای انجام این تست مراجعه کنید.
تست ژنتیک سرطان ارثی یک نوع آزمایش “پیش بینی کننده” است. نتیجه مثبت این آزمایش به این معنی است که شما در خطر ابتلا به سرطان هستید، نه اینکه سرطان دارید.
اگر ژن معیوب قبلا در یکی از بستگان شما شناسایی شده باشد یا اگر سابقه خانوادگی سرطان در خانواده شما وجود داشته باشد، بهتر است آزمایش ژنتیک NHS را بدهید.
مزایا و معایب تست ژنتیک سرطان ارثی
همه کسانی که واجد شرایط آزمون NHS هستند، مایل به انجام آن نیستند. این یک تصمیم شخصی است و تنها باید پس از انجام مشاوره ژنتیک و صحبت در مورد شرایط انجام آزمایش، گرفته شود.
مزایا
نتیجه مثبت این آزمایش به این معنی آن است که می توانید اقداماتی را برای مدیریت خطر ابتلا به سرطان انجام دهید.
برای کاهش خطر، غربالگری منظم و درمان پیشگیرانه، می توانید تغییرات خاصی در سبک زندگی خود ایجاد کنید.
همچنین دانستن نتیجه ممکن است استرس و اضطراب ناشی از ندانستن خطر را کاهش دهد. البته باز هم تأکید می کنیم که مثبت شدن نتیجه این تست به معنای آن نیست که شما سرطان دارید.
معایب
نتایج برخی از آزمایشات ژنتیک سرطان قطعی نیستند. این به این معنی آن است که پزشکان ممکن است بتوانند طی آزمایش، وجود یک جهش ژنتیکی را شناسایی کنند، اما ممکن است دقیقا ندانند که این جهش ژنتیکی چه تاثیری ممکن است روی بدن و خطر ابتلا به سرطان داشته باشد.
از طرف دیگر مثبت شدن نتیجه تست ممکن است باعث اضطراب دائمی فرد هم بشود. برخی از افراد ترجیح می دهند اطلاعی در مورد خطر ابتلا به سرطان در خود نداشته باشند، و فقط بخواهند بدانند که آیا در حال حاضر به سرطان مبتلا هستند یا خیر.
مراحل تست ژنتیک سرطان ارثی
معمولا تست ژنتیک سرطان دارای 2 مرحله است:
- یکی از بستگان مبتلا به سرطان، یک آزمایش خون تشخیصی انجام می دهد تا ببیند که آیا ژن خطرناک سرطان را دارد یا نه (یعنی ببیند که سرطانش وابسته به ژنتیک است یا نه). نتیجه چنین آزمایشی بین 6 تا 8 هفته بعد آماده خواهد شد.
- اگر آزمایش ژنتیک سرطان بستگان شما مثبت باشد، می توانید خودتان هم تست ژنتیک سرطان ارثی را انجام دهید تا ببینید که آیا همان ژن معیوب را در بدن خود دارید یا خیر. نتیجه این تست که توسط یک متخصص ژنتیک سرطان انجام می پذیرد، معمولا 2 تا 4 هفته بعد از گرفتن نمونه خون به شما اعلام می شود. این آزمایش به احتمال زیاد ژن معیوب را پیدا می کند، اما در موارد نادر ممکن است متوجه وجود آن نشود.
هنگامی که هیچیک از بستگان مبتلا به سرطان در دسترس شما نباشد، اگر حداقل 10 درصد احتمال داشتن ژن سرطانی را داشته باشید، آزمایش کامل BRCA1 و BRCA2 روی نمونه خون شما انجام می شود. معمولا افرادی که سابقه خانوادگی بسیار قوی از سرطان های زودرس پستان و به ویژه تخمدان داشته باشند این تست را انجام می دهند. نتیجه این آزمایش نیز بعد از 4 تا 8 هفته به شما اعلام می شود.
مثبت بودن نتیجه تست به چه معناست؟
اگر نتیجه تست ژنتیک سرطان ارثی شما مثبت باشد، به این معنی است که یک ژن معیوب در بدن دارید که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.
البته مثبت بودن نتیجه این آزمایش تصمین نمی کند که شما حتما به سرطان مبتلا خواهید شد، بلکه فقط خطر ابتلای شما وجود دارد. عوامل دیگری مانند سابقه پزشکی، سبک زندگی و محیط زندگی شما نیز در این امر نقش زیادی دارند.
اگر یکی از ژنهای معیوب BRCA را داشته باشید، به احتمال 50 درصد این ژن را به هر فرزندی که دارید منتقل می کنید و 50 درصد هم احتمال دارد که هر یک از خواهرها یا برادرهای شما نیز آن را داشته باشند.
اگر متوجه شدید که ژن های سرطانی در بدن شما وجود دارد، چه به سرطان مبتلا باشید چه نباشید، بهتر است بستگان نزدیک خود را در جریان این موضوع قرار دهید. چراکه به احتمال زیاد آنها نیز این ژن معیوب را در خود دارند و شانس ابتلا به سرطان در آنها هم وجود دارد.
