سرطان پانکراس چیست – بخش اول علل و علائم

بنا به تعریف بزرگترین مرجع پزشکی مایو کلینیک ، سرطان لوزالمعده که با اسامی سرطان پانکراس و سرطان پانکراتیت نیز شناخته می شود در بافت های لوزالمعده یا پانکراس تان (اندامی در شکم شما و پشت قسمت تحتانی معده قرار دارد) شروع می شود.

پانکراس چیست؟

پانکراس یا لوزالمعده نقش بسیار مهمی در فرآیند جذب و هضم بدن ایفا می کند. این اندام داخل شکم قرار گرفته است و درست در کنار معده است. بزرگی پانکراس تقریبا به اندازه کف یک دست است. لوزالمعده در طول فرآیند هضم مواد خوراکی آنزیم هایی موسوم به آنزیم های هضم غذا را تولید می کند.  این اندام همچنین از طریق تولید و آزادسازی برخی از هورمون ها به سیستم هاضمه کمک می کند. این هورمون ها در واقع ترکیبات و پیغامرسان های شیمیایی هستند از طریق جریان خون جا به جا می شوند.  هورمون های پانکراس باعث تنظیم سطح قند خون، تعیین اشتها، تحریک تولید اسیدهای معده و هشدار برای خالی بودن شکم می شوند.

آنزیم های پانکراس

همانطور که در بالا اشاره کردیم، پانکراس یا لوزالمعده برای کمک به هضم غذا آنزیم هایی را ترشح می کند. این آنزیم ها از طریق مجاری مخصوصی از پانکراس خارج می شوند و به بخش بالایی روده کوچک، موسوم به اثنی عشر می ریزند. در طول هر روز لوزالمعده چیزی در حدود 8 اونس از این آنزیم ها تولید می کند. و این آنزیم انواع مختلفی دارند که عبارتند از:

• لیاپسی.  این آنزیم به همراه صفرایی که در کبد تولید می شود کار می کند تا چربی های غذا را تجزیه کند. اگر به اندازه کافی آنزیم لیاپسی در بدن شما وجود نداشته باشد، شما در جذب چربی و ویتامین های پایه چربی از جمله ویتامین های A,D,E و K مشکل خواهید داشت. علائم جذب ضعیف چربی عبارتند از اسهال و مدفوع چرب.
• پروتیز. این آنزیم پروتئین های غذا را هضم می کند. همچنین به مراقبت از بدن در برابر جرم هایی که ممکن است در روده وجود داشته باشند کمک می کند. از جمله برخی از باکتری ها و مخمرها. پروتئین های هضم نشده می توانند موجب بروز واکنش های آلرژیک در برخی از افراد شوند.
• آمیلاس. این آنزیم به تبدیل نشاسته به قند موثر است تا بدن بتواند از آنها برای تولید انرژی استفاده کند. اگر به اندازه کافی آنزیم آمیلاس در بدن شما وجود نداشته باشد، ممکن است به اسهال ناشی از کربوهیدرات های هضم نشده مبتلا شوید.

هورمون های پانکراس

بسیاری از گروه های سلولی هستند که در داخل پانکراس هورمون تولید می کند. برخلاف آنزیم ها که وارد سیستم هاضمه بدن می شوند، هورمون ها وارد جریان خون می شوند تا پیغام هایی را به سایر بخش های سیستم هاضمه برسانند. هورمون های پانکراس عبارتند از:

• انسولین. این هورمون در گروهی از سلول های پانکراس موسوم به سلول های بتا تولید می شود. سلول های بتا تقریبا 70 درصد از سلول های هورمون‌ساز پانکراس را تشکیل می دهند. انسولین هورمونی است که به بدن برای استفاده از قند به عنوان انرژی کمک می کند. بدون وجود انسولین کافی، سطح قند خون بالا می رود و موجب بروز دیابت می شود.
• گلوکاگن. سلول های آلفا تقریبا 20 درصد از سلول های هورمون‌ساز بدن را تشکیل می دهند. این سلول ها گلوکاگن تولید می کنند. اگر سطح قند خون بسیار پایین بیاید، گلوکاگن از طریق ارسال پیام هایی برای آزادسازی قندهای ذخیره شده، آن را بالا می آورد.
• گاسترین و آمیلین. گاسترین در وهله اول در سلول های G  موجود در داخل معده تولید می شود، اما گاهی از اوقات توسط پانکراس نیز تولید می شود. این هورمون معده را تحریک می کند تا اسید معده تولید کند. آمیلین اما در سلول های بتا تولید می شود و کارش کنترل اشتها و هشدار برای خالی بودن معده است.

سرطان پانکراس چیست؟

رشد انواع مختلفی از توده می تواند در پانکراس رخ دهد ، از جمله تومورهای سرطانی و غیر سرطانی. متداول ترین نوع سرطانی که در لوزالمعده ایجاد می شود ، در سلول هایی شروع می شوند که از مجاری ای که حامل آنزیم های گوارشی از لوزالمعده هستند (آدنوکارسینوم مجرای لوزالمعده) حمایت می کنند.

سرطان لوزالمعده به ندرت در مراحل اولیه و در بیشتر موارد قابل درمان تشخیص داده می شود. دلیل این امر این است که اغلب تا زمانی که به سایر اندام ها سرایت نکند ، علائمی ایجاد نمی کند.

گزینه های درمان سرطان پانکراس بر اساس میزان سرطان انتخاب می شوند. گزینه های درمانی ممکن است شامل جراحی ، شیمی درمانی ، پرتو درمانی یا ترکیبی از این موارد باشند.

علائم سرطان پانکراس | سرطان پانکراس علائم

علائم و نشانه های سرطان لوزالمعده اغلب تا پیشرفت بیماری رخ نمی دهد. علائم سرطان لوزالمعده ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد شکمی که به کمر اشاعه پیدا می کند و تحت عنوان درد کمر در سرطان پانکراس شناخته می شود
• از دست دادن اشتها یا کاهش ناخواسته وزن
• زردی پوست و سفیدی چشم (زردی)
• مدفوع به رنگ روشن
• ادرار تیره رنگ
• خارش پوست
• ابتلا به دیابت یا دیابتی که از قبل داشته اید و کنترل آن دشوارتر شده است
• لخته شدن خون
• خستگی

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم

در صورت مشاهده علائم غیر قابل توضیح که شما را نگران می کند ، به پزشک مراجعه کنید. بسیاری از بیماری های دیگر می توانند باعث بروز این علائم شوند ، بنابراین پزشک ممکن است شما را از حیث این بیماری و همچنین سرطان لوزالمعده بررسی کند.

معرفی پزشکان ما

عوامل موثر در سرطان پانکراس | علل سرطان پانکراس

هنوز مشخص نیست که کدام عوامل موثر در سرطان لوزالمعده دخیل هستند. پزشکان برخی از عوامل را شناسایی کرده اند که ممکن است خطر ابتلا به این نوع سرطان را افزایش دهد ، از جمله سیگار کشیدن و داشتن جهش های ژنی خاص ارثی.

درک لوزالمعده

لوزالمعده یا پانکراس شما حدود 15 سانتی متر طول دارد و به نظر چیزی شبیه گلابی می رسد که به پهلو خوابیده است. این ارگان هورمون هایی از جمله انسولین را ترشح می کند تا به بدن در پردازش قند در غذاهایی که می خورید کمک کند. همچنین مایع گوارشی تولید می کند تا به بدن کمک کند غذا را هضم کرده و مواد مغذی را جذب کند.

نظرات بیماران سرطان پانکراس

چگونه سرطان پانکراس شکل می گیرد

سرطان لوزالمعده زمانی اتفاق می افتد که سلول های لوزالمعده یا همان پانکراس شما تغییراتی (جهش) در DNA شان پیدا می کنند. سلول DNA حاوی دستورالعمل هایی است که به سلول می گوید چه کاری باید انجام دهد. این جهش ها به سلول ها می گوید که رشد غیرقابل کنترل داشته و پس از مرگ سلول های طبیعی همچنان به حیات خود ادامه دهند. این سلول های تجمع یافته می توانند تومور تشکیل دهند. در صورت عدم درمان ، سلول های سرطانی لوزالمعده می توانند به اندام های اطراف و رگ های خونی و همچنین نقاط دوردست بدن گسترش یابند.

بیشتر موارد سرطان لوزالمعده از سلول هایی که مجاری لوزالمعده را پوشانده اند شروع می شود. به این نوع سرطان آدنوکارسینومای لوزالمعده یا سرطان برون ریز پانکراس گفته می شود. به ندرت ، سرطان می تواند در سلول های تولید کننده هورمون یا سلول های عصبی و غدد درون ریز پانکراس نیز ایجاد شود. به این نوع سرطان ها تومورهای عصبی و غدد پانکراس ، تومورهای سلول جزیره ای پانکراس یا سرطان غدد درون ریز لوزالمعده گفته می شود.

عوامل خطر | عوامل موثر در سرطان پانکراس

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش دهند عبارتند از:

• سیگار کشیدن
• دیابت
• التهاب پانکراس مزمن (پانکراتیت)
• سابقه خانوادگی سندرم های ژنتیکی که می توانند خطر سرطان را افزایش دهند ، از جمله جهش ژن BRCA2 ، سندرم لینچ و سندرم ملانوم مول بدخیم غیر معمول خانوادگی (FAMMM)
• سابقه خانوادگی سرطان لوزالمعده
• چاقی
• سن بالا ، زیرا بیشتر افراد پس از 65 سالگی نسبت به ابتلا به سرطان لوزالمعده تشخیص داده می شوند

یک مطالعه بزرگ نشان داده است که ترکیبی از سیگار کشیدن ، دیابت طولانی مدت و رژیم غذایی نامناسب خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را فراتر از خطر هر یک از این عوامل به تنهایی ، افزایش می دهد.

پیامدهایی که سرطان پانکراس به دنبال دارد

با پیشرفت سرطان لوزالمعده (سرطان پانکراس پیشرفته) ، پیامدهایی همچون موارد زیر حاصل می شود:

• کاهش وزن. یکسری عوامل ممکن است باعث کاهش وزن در افراد مبتلا به سرطان پانکراس شود. کاهش وزن ممکن است به این دلیل اتفاق بیفتد که سرطان انرژی بدن را می گیرد. حالت تهوع و استفراغ ناشی از درمان های سرطان یا فشار وارد کردن تومور به معده شما ممکن است بلع را دشوار کند. یا ممکن است بدن شما در پردازش مواد مغذی مشکل داشته باشد زیرا لوزالمعده شما به اندازه کافی مایع گوارشی تولید نمی کند.
• زردی. سرطان پانکراس که مجاری صفراوی کبد را مسدود می کند می تواند باعث زردی شود. نشانه های آن شامل زردی پوست و چشم ، ادرار تیره رنگ و مدفوع بی رنگ است. زردی معمولاً بدون درد شکم اتفاق می افتد. پزشک ممکن است توصیه کند که یک لوله پلاستیکی یا فلزی (استنت) درون مجرای صفرا قرار داده شود تا باز بماند. این کار با کمک روشی به نام آندوسکوپی کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد (ERCP) انجام می شود. در طی ERCP آندوسکوپ از گلو ، از طریق معده و به قسمت فوقانی روده کوچک منتقل می شود. سپس یک ماده رنگی از طریق یک لوله توخالی کوچک (کاتتر) که از طریق آندوسکوپ منتقل می شود ، به مجاری پانکراس و صفرا تزریق می شود. سرانجام تصاویر از کانال ها گرفته می شود.
• درد. یک تومور در حال رشد ممکن است بر روی اعصاب شکم شما فشار وارد کند و باعث درد شود که می تواند شدید باشد. داروهای مسکن می توانند به شما کمک کنند تا احساس راحتی بیشتری داشته باشید. درمان هایی مانند پرتو درمانی و شیمی درمانی ممکن است به کند شدن رشد تومور کمک کرده و تا حدی تسکین دهنده درد باشد. در موارد شدید ، پزشک ممکن است روشی را برای تزریق الکل به اعصابی که درد در شکم شما را کنترل می کنند (بلوک شبکه عصبی سلیاک) توصیه کند. این روش ، مانع از ارسال سیگنال درد توسط اعصاب به مغز شما می شود.
• انسداد روده. سرطان لوزالمعده که در قسمت اول روده کوچک (اثنی عشر) تشکیل شده و یا تحت فشار قرار می گیرد ، می تواند جریان غذای هضم شده از معده به روده شما را مسدود کند. پزشک شما ممکن است توصیه کند که لوله ای (استنت) در روده کوچک تان قرار داده شود تا آن را باز نگه دارد. در بعضی شرایط ، ممکن است به شما کمک شود تا یک لوله تغذیه موقت قرار دهید یا معده خود را به یک نقطه پایین در روده خود که توسط سرطان مسدود نشده است ، متصل کنید.

پیشگیری از سرطان پانکراس

شما می توانید با پیروی از اقدامات زیر خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را کاهش دهید.

• سیگار نکشید. اگر سیگار می کشید ، سعی کنید این کار را متوقف کنید. با پزشک خود در مورد راهکارهایی برای کمک به ترک سیگار مشورت کنید ، از جمله عضویت در گروه های پشتیبانی ، مصرف داروها و درمان جایگزینی نیکوتین. و اگر سیگار نمی کشید ، هرگز آن را شروع نکنید.
• وزن متعادل داشته باشید. اگر وزن شما متعادل است ، در جهت حفظ آن تلاش کنید. اما اگر به کاهش وزن نیاز دارید ، کاهش سریع و آهسته وزن را هدف قرار دهید (0.5 تا 1 کیلوگرم در هفته). ورزش روزانه را با رژیم غذایی غنی از سبزیجات ، میوه و غلات کامل با مقادیر کمتری ترکیب کنید تا به کاهش وزن کمک کند.
• یک رژیم غذایی سالم انتخاب کنید. رژیم غذایی مملو از میوه و سبزیجات رنگارنگ و غلات سبوس دار ممکن است به شما در کاهش خطر ابتلا به این نوع سرطان کمک کند.

اگر سابقه خانوادگی سرطان پانکراس دارید ، با یک مشاور ژنتیک ملاقات کنید. وی می تواند سابقه سلامت خانوادگی شما را مرور کند و تشخیص دهد که آیا شما می توانید از آزمایش ژنتیک برای درک خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده یا سایر سرطان ها بهره مند شوید یا خیر.

ادامه مطلب در بخش دوم: تشخیص و درمان سرطان پانکراس