درمان قطعی سرطان معده

قبل از پرداختن به درمان قطعی سرطان معده و بررسی روش های درمانی مختلف، ابتدا بهتر است کمی با خود اندام معده، و سرطان معده آشنایی داشته باشید.

همانطور که می دانید، معده یک عضو J شکل در داخل بدن است که در قسمت بالایی شکم قرار گرفته است. معده عضو گوارشگر  بدن است که مواد غذایی موجود در غذاها(مانند ویتامین ها، مواد معدنی، کربوهیدرات ها، چربی ها، پروتئین ها و آب) را جذب می کند، و مواد باقی مانده و اضافی را از بدن بیرون می ریزد. بعد از فرآیند جذب مواد مفید در غذا، و خروج بخش های اضافه، غذایی که تقریبا هضم شده، برای جذب کامل ابتدا وارد روده کوچک، و سپس وارد روده بزرگ می شود.

دیواره معده از 5 لایه تشکیل شده است. دیواره های معده را به ترتیب با نام های : موکاسا، ساب-موکاسا، عضله، ساب-سروسا(بافت ارتباطی) و سروسا می شناسند. سرطان معده اغلب در لایه موکاسا آغاز شده و کم‌کم رشد می کند تا به لایه های بیرونی تر هم سرایت کند.

عوامل ابتلا به سرطان معده

هر عاملی که شانس و ریسک ابتلا به یک بیماری را بالا ببرد، به آن عامل خطرزا می گویند. هنوز علت مشخص و صد در صدی برای ابتلا به سرطان های مختلف، از جمله سرطان معده کشف نشده است. اما پزشکان توانسته اند عواملی را که شانس ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند پیدا کند. داشتن عوامل خطرزا به معنی آن نیست که فرد حتما به سرطان معده مبتلا خواهد شد، بلکه فقط ریسک ابتلا را بالاتر می برد. در مورد این عوامل خطرزا حتما با پزشک متخصص خود مشورت نمایید.

عواملی که ریسک ابتلا به سرطان معده را بالا می برند عبارتند از:

• داشتن هرکدام از بیماری های زمینه ای زیر:

o عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) معده

o گاستریت مزمن (التهاب معده)

o کم خونی شدید

o متاپلازی روده (وضعیتی که در آن پوشش طبیعی معده با سلول های پوشاننده روده جایگزین می شود)

o پولیپ معده

o عفونت ویروس اپستین بار

o سندرم های خانوادگی (از جمله پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی)

• داشتن رژیمی پر از نمک، غذاهای دودی و کم بودن میوه و سبزیجات در رژیم غذایی
• خوردن غذاهایی که به خوبی طبخ نشده اند یا به به شکل درستی از آنها نگهداری نشده است
• بالا بودن سن
• مرد بودن (جنسیت)
• سیگار کشیدن
• داشتن سابقه خانوادگی (پدر، مادر یا برادر و خواهر) از سرطان معده (عامل ژنتیکی سرطان)

علائم سرطان معده

علائم و نشانه هایی که در زیر به آنها اشاره می کنیم ممکن است ناشی از سرطان معده یا بیماری های دیگر باشند. اما به هر صورت بهتر است در صورت مشاهده آنها سریعا به پزشک متخصص مراجعه کرده و نشانه های وجود سرطان معده را بررسی کنید.

در مراحل ابتدایی ابتلا به سرطان معده، معمولا علائم زیر مشاهده می شوند:

• سوءهاضمه یا معده درد
• احساس ورم معده بعد از غذا خوردن
• حالت تهوع با درجه متوسط
• بی اشتهایی
• سوزش قلب

در مراحل پیشرفته تر سرطان معده ممکن است شاهد علائم زیر باشید:

• مشاهده خون در مدفوع
• استفراغ
• کاهش وزن، بدون دلیل مشخص
• شکم و معده درد
• یرقان ( زرد شدن چشم و پوست)
• آسیت (جمع شدن مایعات در شکم)
• بلع دشوار

چنانچه هرکدام از این علائم مورد اشاره را مشاهده کردید بهتر است سریعا برای بررسی های بیشتر و دقیقتر با پزشک خود مشورت کنید.

تشخیص سرطان معده

برای تشخیص سرطان معده می توان از تست ها و آزمایشات زیر استفاده کرد:

• معاینه فیزی و بررسی سابقه بیماری ها : آزمایش کردن بدن و بررسی علائم عمومی سلامتی شامل ارزیابی علائم سرطان معده مانند برآمدگی های معده یا هر علامت غیرعادی فیزیکی دیگر. سابقه بیماری های فرد و سبک زندگی او و درمان هایی که پیش از این انجام داده نیز می تواند مورد آزمایش قرار بگیرد.
• آزمایش خون : این روندی است که درآن نمونه ای از خون بیمار در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرد تا میزان موادی که توسط اندام های بدن در خون ترشح می شود پیدا شود. کم یا زیاد بودن برخی از این مواد شیمیایی در خون می تواند علامت ابتلا به سرطان معده باشد.
• آزمایش شمارش خون (CBS) : این آزمایشی است که در آن نمونه ای از خون بیمار گرفته می شود تا بررسی های زیر روی آن انجام گیرد:
• تعداد گلوبول های قرمز، سفید و پلاکت های خون
• میزان هموگلوبین گلوبول های قرمز (پروتئینی که اکسیژن را خون حمل می کند)
• بخشی از نمونه خونی که از گلبول های قرمز تشکیل شده است
• آندوسکوپی فوقانی: روشی برای بررسی داخل مری، معده و دوازدهه (اولین قسمت روده کوچک) است تا شرایط غیرطبیعی این نواحی ارزیابی شود. در این آزمایش یک آندوسکوپ (لوله ای نازک و شفاف) از دهان عبور می کند و از راه گلو به مری می رود تا نواحی غیر طبیعی در مری، معده و قسمت اول روده کوچک را بررسی کند.
• بلع باریوم: این آزمایش ترکیبی است از تصویربرداری با اشعه ایکس از مری و معده. در این آزمایش بیمار مایعی می‌نوشد که حاوی باریوم (یک ترکیب فلزی سفید نقره ‌ای) است. این مایع مری و معده را می پوشاند و عکسبرداری با اشعه ایکس را ممکن می کند.
• سی تی اسکن (CAT scan): سی تی اسکن آزمایشی است که طی آن یک سری تصاویر دقیق از نواحی داخل بدن، از زوایای مختلف گرفته می شود. این تصاویر توسط یک کامپیوتر متصل به دستگاه اشعه ایکس ساخته می شوند. همچنین بیمار ممکن است به بلع رنگ های خورکی مجبور شود تا امکان تصویربرداری فراهم شود. به این روش ترکیب با رنگ توموگرافی کامپیوتری نیز گفته می شود.
• بیوپسی: بیوپسی یا نمونه برداری آزمایشی است که طی آن بخشی از بافت منطقه سرطانی طی یک جراحی ساده برداشته شده و در آزمایشگاه زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد. بیوپسی سرطان معده معمولا تحت آندوسکوپی انجام می شود. نمونه بافت ممکن است برای اندازه گیری تعداد ژن HER2 و میزان پروتئین HER2 در آزمایشگاه بررسی شود. اگر ژن های HER2 بیشتر یا سطوح پروتئین HER2 بالاتر از حد طبیعی باشد، سرطان از نوع HER2 مثبت نامیده می شود. سرطان معده HER2 مثبت ممکن است با آنتی بادی مونوکلونال که پروتئین HER2 را هدف قرار می دهد، درمان شود. نمونه بافت ممکن است برای بررسی وجود عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) نیز مورد ارزیابی قرار بگیرد.

درمان سرطان معده

درمان قطعی سرطان معده، مانند سرطان های دیگر زمانی با بالاترین درصد ممکن‌الوصول است، که سرطان معده در مراحل ابتدایی تر باشد. هرچقدر دیرتر سرطان معده را شناسایی کنید، شانس درمان هم پایین تر می آید. به صورت کلی هفت روش استاندارد برای درمان سرطان معده وجود دارند که عبارتند از:

• جراحی
• برداشتن آندوسکوپی مخاط
• شیمی درمانی
• پرتو درمانی
• ترکیب شیمی درمانی و پرتو درمانی (شیمی-پرتو درمانی)
• درمان هدفمند
• ایمونوتراپی

در بین این روش های مختلف، شانس اینکه جراحی بتواند درمان قطعی سرطان معده باشد بالاتر است. مخصوصا اگر در مراحل ابتدایی سرطان، یعنی زمانی که سلول های سرطانی هنوز آنقدرها رشد و سرایت پیدا نکرده اند، انجام پذیرد.

در ادامه بیشتر در مورد هریک از این روش های درمانی توضیحاتی ارائه می کنیم. با ما همراه باشید.

بهترین مرکز درمان سرطان در تهران

پیش از پرداختن به خود روش های درمانی، لازم است بدانید که انتخاب پزشک و مرکز تخصصی مناسب برای دریافت بهترین درمان تأثیر بسیار زیادی دارد. چنانچه بهترین روش درمانی را زیر دست پزشک غیر متخصص انجام دهید، هیچ نتیجه ای از آن نخواهید گرفت. پس لازم است که حتما در انتخاب مرکز درمانی باکیفیت و قابل اطمینان دقت کافی داشته باشید.

گروه پزشکان به‌آیند، جمعی از متخصصین فارغ‌التخصیل از دانشگاه علوم پزشکی تهران، با سوابق درخشان هستد که با هدف درمان و پیشگیری از سرطان دور هم جمع شده اند. مزیت به‌آیند نسبت به مراکز دیگر در این است که با مراجعه به آن شما تنها به یک فرد متخصص مراجعه نمی کنید، بلکه یک تیم پزشکی مجرب که در زمینه مختلف حوزه سرطان، از تصویربرداری و آزمایش ژنتیک گرفته تا جراحی، شیمی درمانی، پرتو درمانی و غیره، همگی پرونده شما را مورد بررسی قرار می دهند و بهترین و مفید ترین راهکار ممکن را برای رفع مشکل شما انتخاب می کنند، تا بهترین و باکیفیت درمان ممکن را در اختیار شما قرار دهند.

برای آشنایی بیشتر با گروه پزشکان به‌آیند بهتر است به  این صفحه مراجعه نمایید.

در ادامه به بررسی هفت روش درمانی سرطان معده خواهیم پرداخت.

جراحی سرطان معده

همانطور که گفتیم جراحی شاید درمان قطعی سرطان معده برای شما باشد. چراکه رایجترین روش برای درمان سرطان معده است. انواع جراحی سرطان معده به صورت زیر هستند:

• عمل معده جزئی : طی جراحی گاسترکتومی جزئی بخشی از بافت معده که سرطانی شده است، در کنار غده های لنفاوی نزدیک محل و بخشی از بافت در ظاهر سالم اطراف تومور از معده برداشته می شود. همچنین ممکن است طی این عمل طحال بیمار هم برداشته شود. طحال اندامی است که لنفوسیت ها را می‌سازد، و آنها را در کنار گلوبول های قرمز خون ذخیره می کند. طحال خون را تصفیه می کند و سلول های کهنه خونی را از بین می برد. طحال در ناحیه شکم، و در کنار معده قرار گرفته است.
• عمل معده کلی : گاسترکتومی کلی عملی است برای برداشتن کل معده، غده های لنفاوی نزدیک و بخشی از مری، روده کوچک و بافت های دیگر اطراف تومور مورد استفاده قرار می گرد. همچنین طحال هم ممکن است طی جراحی برداشته شود. از آنجایی که اندام مری به روده متصل است، فرد بعد از این جراحی همچنین می تواند به خوردن و بلع ادامه دهد.

چنانچه تومور سرطانی معده را مسدود کرده باشد، به طوری که نتوان با یک جراحی استاندارد توده را برداشت، در این شرایط از جراحی های درمانی زیر استفاده می شود:

• قرار دادن استنت اندولومینال : این عمل جراحی شامل قرار دادن یک استنت (یک تیوب گسترش پذیر نازک) در داخل بدن، برای باز نگه داشتن مسیرهای ارتباطی، مانند شریان ها و مری می شود. در شرایطی که توده سرطانی مسیر ورودی یا خروجی معده را مسدود کرده باشد، جراح یک تیوب استنت را از مری به معده، یا از معده به روده کوچک متصل می کند، تا فرد بتواند به غذا خوردن نرمال خودش ادامه بدهد.
• لیزر درمانی اندولومینال : عملی که در آن یک اندوسکوپ (یک تیوب نازک و سبک) به همراه لیزری که به آن متصل است داخل بدن کار گذاشته می شود. لیزر یک اشعه فوق العاده قدرتمند است که می تواند به عنوان چاقو مورد استفاده قرار بگیرد.
• گاستروژونوستومی : عملی است برای برداشتن بخشی از معده که توده سرطانی راه آن را به روده کوچک مسدود کرده است. معده به ژژونوم (بخشی از روده کوچک) متصل است تا بتواند غذا و دارو را از آنجا به روده کوچک برساند.

برداشتن آندوسکوپی مخاط

برداشتن آندوسکوپی مخاط عملی است که سعی دارد بدون جراحی، و صرفا با استفاده آندوسکوپی توده های سرطانی در مراحل ابتدایی، یا توده های پیش-سرطانی شکل گرفته در خطوط هاضمه معده را حذف کند. آندوسکوپی، همانطور که احتمالا می دانید، یک لوله نازک تیوب مانند است که به نور و لنز مجهز است تا پزشک بتواند با قرار دادن آن از  راه دهان از طریق مری، داخل معده را ببیند. سپس با تجهیزاتی که دارد، از طریق این لوله به معده دسترسی پیدا می کند و توده های اضافی و سرطانی شکل گرفته را برمی دارد.

در مراحل ابتدایی سرطان معده که هنوز نیاز مبرمی به جراحی نیست، این روش می تواند درمان قطعی سرطان معده باشد.

شیمی درمانی

شیمی درمانی سرطان معده از داروهای مختلف برای توقف رشد سلول های سرطانی استفاده می کند. این روند یا طریق کشتن سلول های سرطانی صورت می گیرد، و یا از طریق توقف تقسیم سلولی آنها. زمانی که داروهای شیمی درمانی از طریق خوردن یا تزریق وریدی وارد بدن می شوند، می توانند از طریق جریان خون به سلول های سرطانی دسترسی پیدا کنند. به این روش، شیمی درمانی سیستماتک می گویند.

در شرایط دیگر می توان داروها را از طریق تزریق در مایع مغزی نخاعی، داخل خود عضو یا از طریق حفره ها وارد بدن کرد تا داروها مستقیما به ناحیه مورد نظر برسند. به این روش، شیمی درمانی ناحیه ای می گویند. انتخاب شکل شیمی درمانی به نوع سرطان معده و مرحله ای که در آن قرار دارد وابسته خواهد بود.

شیمی درمانی که برای درمان سرطان معده معمولا مورد استفاده قرار می گیرد، شیمی درمانی ناحیه ای، از نوع داخل صفاقی (IP) است. شیمی درمانی IP داروهای پادسرطانی را مستقیما وارد حفره صفاقی( فضایی که شامل اعضای شکم می شود) می کند.

شیمی درمانی داخل صفاقی هیپرترمیک (HIPEC) نیز درمانی است که موازی با جراحی مورد استفاده قرار می گیرد. به این صورت که بعد از جراحی و برداشتن سلول های سرطانی تا حد امکان، داروهای پادسرطانی را وارد ناحیه جراحی شده می کند.

پرتو درمانی سرطان معده

پرتو درمانی روشی است که از اشعه های ایکس پرقدرت یا دیگر انواع پرتو های درمانی برای کشتن سلول های سرطانی یا توقف رشد آنها استفاده می کند. پرتودرمانی خارجی یا بیرونی از دستگاه مخصوصی که بیرون بدن قرار داده می شود بهره برده و پرتوهای مورد نظر را به ناحیه سرطانی شده بدن می تاباند.

پرتو درمانی همچنین می تواند بعد از جراحی هم مورد استفاده قرار بگیرد تا اثر جراحی را تثبیت کند و خاتمه دهنده درمان قطعی سرطان معده باشد.

ترکیب شیمی درمانی و پرتو درمانی

این درمان ترکیبی که با نام شیمی-پرتو درمانی هم شناخته می شود، از اثرات شیمی درمانی در کنار پرتو درمانی استفاده می کند تا تأثیرات هردو آنها را افزایش دهد. شیمی-پرتو درمانی همچنین در شرایطی که چاره ای جز جراحی نباشد، بعد از جراحی انجام می شود تا عوارض و احتمالات بازگشت سرطان را کاهش دهد. همچنین می تواند پیش از جراحی انجام شود تا اندزه تومور را برای راحت تر شدن جراحی کوچک کند.

درمان هدفمند

درمان هدفمند، نوعی درمان است که از دارو و دیگر مواد استفاده می کند تا سلول های خاص سرطانی را شناسایی کرده و به آنها حمله کند. درمان های هدفمند معمولا آسیب کمتری نسبت به سایر روش های درمانی مانند شیمی درمانی و پرتو درمانی دارند. آنتی بادی های مونوکلونال و مهار کننده های مولتی کیناز انواعی از درمان های هدفمند هستند که معمولا برای سرطان معده مورد استفاده قرار می گیرند.

آنتی بادی یا پادتن های مونوکلونال پروتئین های سیستم دفاعی بدن هستند که در آزمایشگاه تولید می شوند تا برای درمان بیماری های متعددی، از جمله سرطان مورد استفاده قرار بگیرند. این آنتی بادی ها به عنوان یک روش درمانی سرطان می توانند به هدف مشخص شده روی سلول های سرطانی، یا دیگر سلول هایی که به رشد آنها کمک می کنند بچسبند، و مانع رشد بیشتر آنها شوند. آنتی بادی یا پادتن های مونوکلونال از طریق تزریق وارد بدن می شوند. ممکن هم هست به تنهایی مورد استفاده قرار بگیرند، یا همراه دارو، سموم کنترل شده یا مواد رادیواکتیو باشند تا مستقیما به سلول ها حمله کنند.

ایمونوتراپی

ایمنوتراپی که شاید کم خطرترین روش درمانی در بین بقیه راه های درمان قطعی سرطان معده باشد، از سیستم ایمنی بدن خود فرد برای مبارزه با سرطان استفاده می کند. موادی که از طریق بدن ساخته می شوند یا در آزمایشگاه تولید شده اند در این روش درمانی وارد بدن می شوند و برای تحریک، جهت دهی یا بازسازی سیستم طبیعی دفاعی بدن در برابر سرطان مورد استفاده قرار می گیرند. این نوع از درمان، در دسته درمان های بیولوژیکی سرطان جای می گیرد.

عوامل اثرگذار روی شانس بهبودی سرطان معده

بهبود و درمان سرطان معده به عوامل زیر بستگی دارد:

• استیج، گرید یا مرحله پیشرفت سرطان (اینکه آیا تنها اندام معده درگیر سرطان شده یا غدد لنفاوی اطراف و دیگر بخش های بدن نیز به سرطان مبتلا شده اند)
• وضعی عمومی بیمار

اگر سرطان معده زود تشخیص داده شود، شانس بهبودی بیشتری وجود دارد. هرچند سرطان معده اغلب در مراحل پیشرفته تشخیص داده می شود. در مراحل پیشرفت تر گرچه سرطان معده همچنان قابل کنترل است اما شانس درمان آن چندان بالا نیست.

مراحل سرطان معده

پس از تشخیص سرطان معده، آزمایشاتی انجام می شود تا مشخص شود که آیا سلول های سرطانی در معده یا سایر قسمت های بدن گسترش یافته اند یا خیر.

مراحل پیشرفت یا استیج سرطان معده عبارتند از:

• استیج 0
• استیج 1
• استیج 2
• استیج 3
• استیج 4 (متاستاز)

نکته : سرطان معده جزو سرطان هایی است که حتی بعد از درمان هم شانس بازگشتش وجود دارد.