ایمونوتراپی سرطان
ایمونوتراپی نوعی از درمان های نوین سرطان به شمار می رود. ایمونوتراپی سرطان از موادی که توسط خود بدن یا در لابراتوار ساخته می شوند استفاده می کند، تا از طریق آنها سیستم ایمنی بدن را برای پیدا کردن و از بین بردن سلول های سرطانی، تحریک و تقویت کند.
گروه پزشکان بهایند، اولین مرکز هوشمند فوق تخصصی پیشگیری، تشخیص و درمان سرطان (اولین مرکز تخصصی درمان هدفمند و ایمنی درمانی)
ارتباط مستقیم با مرکز:
ایمونوتراپی می تواند انواع مختلفی از سرطان ها را درمان کند. این درمان می تواند در روند بهبودی سرطان خون، سرطان پروستات، سرطان کبد و کلیه و غیره تأثیر به سزایی داشته باشد. همچینن می تواند به عنوان تنها روش درمانی مورد استفاده قرار بگیرد یا در تکمیل روش های دیگر به کار رود.
در این مقاله قصد داریم تا کمی دقیق تر به نحوه عملکرد ایمونوتراپی برای درمان سرطان، به خصوص سرطان های پروستات، خون و کبد بپردازیم. اگر مایل به آشنایی بیشتر با این درمان فوق العاده و کم خطر هستید، بهتر است در ادامه همراه ما و مثال هایی که از این روش درمانی می آوریم باشید.
ایمونتراپی سرطان پروستات
ایمونوتراپی سرطان پروستات با کمک به سیستم ایمنی بدن خود بیمار در مقابله با سلول های سرطانی عمل می کند. یکی از انواع ایمنی درمانی هایی (ایمونوتراپی) که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا، یعنی FDA تایید شده است، واکسنی به نام sipuleucel-T (Provenge) است که سیستم ایمنی بدن بیمار را برای حمله به سلول های سرطان پروستات تحریک می کند. این واکسن برای مطابقت با سیستم ایمنی هر بیمار، با استفاده از فرآیند زیر طراحی شده است:
- با استفاده از دستگاه مخصوص، بخشی از گلبول های سفید خون طی چند ساعت از بدن بیمار خارج می شود.
- در آزمایشگاه، گلبول های سفید خون در معرض پروتئینی از سلول های سرطانی پروستات به نام اسید فسفاتاز پروستات قرار می گیرند. قرار گرفتن در معرض این پروتئین ها، گلبول های سفید خون را برای تشخیص سلول های سرطانی پروستات آموزش می دهد. چراکه سلول های این نوع از سرطان نیز دقیقا به همین پروتئین مجهز هستند.
- سلول های آموزش دیده برای مبارزه با پروتئین های سلول های سرطانی دوباره به بدن بیمار تزریق می شوند. سلول های تزریق شده به سایر گلوبول های سیستم ایمنی کمک می کنند تا به سرطان پروستات حمله کنند.
نکته : سلول های سرطانی پرتئین های خاصی روی خود دارند که از آنها در برابر سیستم ایمنی بدن دفاع می کند. این پروتئین ها باعث می شوند تا سرطان از چشم سیستم ایمنی دور بماند یا از خودش در برابر حملات سیستم دفاعی بدن مراقبت کند. همچینن این پروتئین ها آنتن هایی هستند که دستورات رشد ژنتیکی بیش از حد را به سلول های سرطانی منتقل می کنند. بنابراین اگر سیستم ایمنی بدن آموزش ببیند تا این پروتئین ها را شناسایی کند می تواند به خوبی با آنها مبارزه نماید.
گرچه به نظر نمی رسد واکسن sipuleucel-T سطوح PSA بدن را کاهش دهد یا رشد سرطان پروستات را متوقف کند، اما ممکن است طول عمر بیماران مبتلا به سرطان پروستات مقاوم به اخته متاستاتیک، که علائم کمی از خود نشان می دهند یا بدون علائم هستند را افزایش دهد.
عوارض جانبی رایج این واکسن شامل تب، خستگی، لرز، درد کمر و مفاصل، سردرد و حالت تهوع است. البته این عارضه های جانبی با دوره انفوزیون همراه هستند و معمولا فقط چند روز طول می کشند.
ایمونوتراپی سرطان خون
ایمونوتراپی می تواند درمانی برای سرطان خون باشد که با تحریک سیستم ایمنی بدن برای شناسایی و تخریب سلول های سرطانی عمل می کند. به طور معمول، سیستم دفاعی از بدن در برابر باکتری ها، ویروس ها، آلرژن ها و سایر اجرام خارجی محافظت می کند. اما با برنامه ریزی آن برای یافتن و حمله به سلول هایی که ویژگی های سرطانی دارند (مانند پروتئینهای خاص روی سطوحشان)، ایمونوتراپی می تواند به عنوان درمانی برای لوسمی (سرطان خون) و سایر بیماری های بدخیم خونی استفاده شود.
انواع ایمونوتراپی برای سرطان خون
انواع مختلفی از ایمونوتراپی سرطان وجود دارند که می تواند برای درمان سرطان خون استفاده شوند. این درمان ها شامل موارد زیرند:
- پیوند مغز استخوان آلوژنیک
- واکسن های درمانی سرطان
- درمان با سلول Tشکل
- درمان با آنتی بادی مونوکلونال
- تزریق لنفوسیت های اهدایی
همانطور که همه داروهای شیمی درمانی کمی متفاوت از هم عمل می کنند، هر نوع ایمونوتراپی نیز منحصر به فرد است. برای مثال، درمانهای سلول Tشکل برای اصلاح ژنتیکی سلولهای Tشکل بیمار استفاده می شوند تا بتوانند سلول های سرطانی را به شکل مؤثرتری شناسایی کنند. از طرف دیگر آنتی بادی های مونوکلونال (که گاهی به سمومی مرتبط می شوند که می توانند مستقیما سلول های سرطان خون را از بین ببرند) پروتئین های خاصی را در سطح سلول های لوسمی هدف قرار داده و به آنها حمله می کنند. همچنین تزریق لنفوسیت اهدایی از سلولهای ایمنی اهداکننده پیوند برای هدف قرار دادن سلول های سرطانی که پس از شیمی درمانی در بدن باقی می مانند استفاده می کند. این در حالی است که واکسن ها به روشی مشابه عمل می کنند اما از ترکیبات ایجاد شده ویژه برای تحریک واکنش سیستم ایمنی بدن استفاده می نمایند.
اگر بخواهید از ایمونوتراپی سرطان به عنوان یک درمان برای لوسمی استفاده کنید، ارزیابی شرایط خاص بیمار برای تعیین اینکه کدام گزینه درمانی مورد استفاده قرار گیرد، بسیار مهم خواهد بود. ایمونوتراپی ممکن است به عنوان یک درمان انفرادی یا در ترکیب با سایر درمان های سرطان (مانند شیمی درمانی) و گاهی بهعنوان دنباله شیمی درمانی (یعنی درمان مراقبتی تکمیلی) برای لوسمی استفاده شود.
داروهای ایمونوتراپی
ایمونوتراپی یک درمان دارویی است که از داروهای مختلفی استفاده می کند. مهمترین تفاوت ایمونوتراپی سرطان با شیمی درمانی در این است که به صورت هدفمند سلول های سرطانی را شناسایی و درمان می کند، نه مثل شیمی درمانی که کل بدن را تحت تأثیر اثرات مخرب خود قرار می دهد تا همراه دیگر سلول های سالم، سلول های سرطانی را نیز از بین ببرد. ایمونوتراپی را با نام ایمنی درمانی می شناسند، یعنی درمانی که عوارض بسیار کم و سطحی دارد و بسیار کم خطر است. چراکه اصولا خود ایمونوتراپی اغلب مستقیما وارد مراحل درمان سرطان نمی شود، بلکه به سیستم طبیعی بدن برای دفع آن کمک می کند. ایمونوتراپی سرطان مانند آپدیتی جدید برای سیستم ایمنی بدن است تا راحت تر بتواند با مشکلات جدید و تعریف نشده در بدن مقابله کند.
ایمونوتراپی سرطان کبد
داروهای ایمونوتراپی سرطان کبد به صورت کلی عبارتند از:
مهار کننده های PD-1 و PD-L1
PD-1 یک پروتئین بازرسی (چک پوینت) بر روی سلول های ایمنی موسوم به سلول های Tشکل است. هنگامی که PD-1 به PD-L1 (پروتئینی روی سایر سلول های بدن) متصل میشود، به عنوان یک نوع «سوئیچ خاموش کننده» عمل می کند که اساسا به سلول Tشکل می گوید تا سلول دیگر را تنها بگذارند. برخی از سلول های سرطانی دارای مقادیر زیادی PD-L1 هستند که به آنها کمک می کند تا از حمله سیستم ایمنی بدن پنهان شوند. داروهایی که PD-1 یا PD-L1 را هدف قرار می دهند، می توانند این اتصال را مسدود کرده و پاسخ سیستم ایمنی در برابر سلول های سرطانی را تقویت کنند.
دارویAtezolizumab یا Tecentriq، پروتئین PD-L1 را هدف قرار می دهد. مسدود کردن این پروتئین می تواند به تقویت پاسخ ایمنی بدن در برابر سلول های سرطانی کمک کند. این کار می تواند برخی از تومورها را کوچک کند یا رشد آنها را کند نماید.
این دارو را می توان همراه با داروی هدفمند بواسیزوماب (آواستین) به عنوان اولین درمان برای سرطان کبد که با جراحی قابل درمان نیست یا به سایر اندام ها سرایت کرده است، استفاده کرد.
این دارو همچنین به صورت تزریق وریدی، هر 2، 3 یا 4 روز در هفته به بدن تزریق می شود.
Pembrolizumab (پمبرولیزوماب) یا Keytruda و nivolumab (نیولوماب) یا Opdivo داروهایی هستند که PD-1 را هدف قرار می دهند و می توانند به تقویت پاسخ سیستم ایمنی در برابر سلول های سرطانی کمک کنند. این داروها می توانند برخی از تومورها را کوچک کنند یا رشد آنها را کند نمایند.
این داروها را می توان برای افراد مبتلا به سرطان پیشرفته کبد که قبلا تحت درمان قرار گرفته اند استفاده کرد. Pembrolizumab را می توان به تنهایی استفاده کرد، در حالی که nivolumab معمولا همراه با داروی دیگری به نام ipilimumab استفاده می شود.
این داروها به صورت تزریق وریدی، هر 2، 3، 4 یا حتی 6 روز در هفته به بدن تزریق می شوند.
مهار کننده های CTLA-4
Ipilimumab یا Yervoy داروی دیگری است که واکنش سیستم ایمنی را تقویت می کند، اما هدف متفاوتی دارد. این دارو پروتئین CTLA-4 را مسدود می کند. پروتئین دیگری روی سلول های Tشکل که به طور معمول به کنترل وضعیت عملکرد آنها کمک می کند.
این دارو به صورت تزریق داخل وریدی (IV) معمولا هر 3 هفته یک بار و تنها برای 4 جلسه درمان تجویز می شود. می توان آن را همراه با نیولوماب برای درمان سرطان کبدی که قبلا تحت درمان های دیگر قرار گرفته است نیز استفاده کرد.