عوارض پرتودرمانی
پرتودرمانی یا رادیوتراپی نه تنها باعث از بین رفتن یا کند شدن رشد سلول های سرطانی می شود ، بلکه می تواند سلول های سالم اطراف را نیز تحت تأثیر قرار دهد. از اینرو آسیب به سلول های سالم می تواند منجر به بروز عوارض جانبی شود که تحت عنوان عوارض پرتودرمانی یا عوارض رادیوتراپی شناخته می شود.
گروه پزشکان بهایند، اولین مرکز هوشمند فوق تخصصی پیشگیری، تشخیص و درمان سرطان (اولین مرکز تخصصی درمان هدفمند و ایمنی درمانی)
ارتباط مستقیم با مرکز:
بسیاری از افرادی که تحت پرتو درمانی قرار می گیرند ، خستگی مفرط را تجربه می کنند. خستگی مفرط به احساس فرسودگی و خستگی شدید اطلاق می گردد. این عارضه می تواند یک باره اتفاق بیفتد یا به آهستگی بروز کند. افراد از طرق مختلف احساس خستگی می کنند و شما ممکن است احساس خستگی کمتر یا بیشتری نسبت به شخصی که به همان میزان پرتودرمانی به همان قسمت بدن را دریافت می کند ، داشته باشید. از اینرو این عارضه در افراد مختلف ، نسبی است.
با انواع رادیوتراپی آشنا شوید
سایر عوارض پرتودرمانی که ممکن است داشته باشید به بخشی از بدن که تحت درمان است بستگی دارد. برای دیدن اینکه انتظار کدام عوارض رادیوتراپی را می توان داشت ، آن قسمت از بدن را که در حال درمان است را در فهرست زیر پیدا کنید. بسیاری از عوارض جانبی در این لیست به اطلاعات بیشتر در بخش عوارض جانبی پیوند داده شده اند که می توانید با کلیک بر روی آن اطلاعات بیشتری کسب نمایید. این نمودار را با پزشک یا پرستار خود در میان بگذارید. از آنها در مورد شانس ابتلا به هر عارضه جانبی سال کنید.
پرتودرمانی با شدت تعدیل یافته (IMRT) جدیدترین روش درمان سرطان با کمترین عوارض جانبی
مناطق درمانی مختلف در بدن و عوارض جانبی احتمالی
عوارض پرتودرمانی مغز
عوارض پرتودرمانی سر که عوارض رادیوتراپی مغز را نیز شامل می شود ، عبارتند از:
- خستگی مفرط
- ریزش مو
- تهوع و استفراغ
- تغییرات پوستی
- سردرد
- تاری دید
عوارض پرتو درمانی در سرطان سينه
عوارض رادیوتراپی در ناحیه پستان عبارتند از:
- خستگی مفرط
- ریزش مو
- تغییر پوست
- تورم (ادم)
- حساسیت به لمس
عوارض رادیوتراپی قفسه سینه
عوارض رادیوتراپی در ناحیه قفسه سینه عبارتند از:
- خستگی مفرط
- ریزش مو
- تغییرات پوستی
- تغییراتی در گلو ، مانند مشکل بلع
- سرفه کردن
- تنگی نفس
عوارض پرتودرمانی سر و گردن
عوارض پرتودرمانی سر ، عبارتند از:
- خستگی مفرط
- ریزش مو
- تغییراتی در دهان
- تغییرات پوستی
- تغییر در طعم و مزه
- تغییراتی در گلو ، مانند مشکل بلع
- غده تیروئید کمتر فعال
عوارض پرتودرمانی لگن
عوارض رادیوتراپی لگن شامل موارد زیر است:
- اسهال
- خستگی مفرط
- ریزش مو
- تهوع و استفراغ
- مشکلات جنسی (در مردان)
- مشکلات باروری (در مردان)
- مشکلات جنسی (در زنان)
- مشکلات باروری (در زنان)
- تغییرات پوستی
- تغییر در ادرار و مثانه
عوارض رادیوتراپی رکتوم
عوارض رادیوتراپی رکتوم عبارتند از:
- اسهال
- خستگی مفرط
- ریزش مو
- مشکلات جنسی (در مردان)
- مشکلات باروری (در مردان)
- مشکلات جنسی (در زنان)
- مشکلات باروری (در زنان)
- تغییرات پوستی
- تغییر در ادرار و مثانه
عوارض رادیوتراپی شکم
عوارض پرتودرمانی معده و شکم عبارتند از:
- اسهال
- خستگی مفرط
- ریزش مو
- تهوع و استفراغ
- تغییراتی پوست
- تغییرات در ادرار و مثانه
سایر عوارض در قسمت های مختلف بدن
- عوارض پرتودرمانی پروستات
- عوارض پرتودرمانی ریه
- عوارض پرتودرمانی گلو
- عوارض پرتودرمانی مری
- عوارض پرتودرمانی مثانه
- عوارض رادیوتراپی رحم
- عوارض رادیوتراپی گردن
- عوارض رادیوتراپی استخوان
سلول های سالمی که در طی پرتودرمانی آسیب دیده اند معمولاً طی چند ماه پس از پایان درمان بهبود می یابند. اما بعضی اوقات ممکن است عوارض جانبی ای در افراد ایجاد شود که بهبود نمی یابد. سایر عوارض جانبی ممکن است ماهها یا سالها پس از پایان پرتودرمانی نمایان شود. به اینها اثرات دیررس می گویند. اینکه آیا ممکن است اثرات دیررس داشته باشید و چه عواملی داشته باشید ، به بخشی از بدن که تحت درمان قرار گرفته است ، سایر درمان های سرطان که انجام داده اید ، ژنتیک و سایر عوامل خطر سرطان مانند سیگار بستگی دارد.
عوارض پرتودرمانی داخلی
هنگام قرار دادن ایمپلنت به احتمال زیاد درد زیادی متحمل نمی شوید و احساس بدی پیدا نمی کنید. داروهای استفاده شده در هنگام قرار دادن ایمپلنت ها ممکن است باعث احساس خواب آلودگی ، ضعف یا درد معده شوند ، اما این عوارض جانبی چندان طولانی مدت نیستند. اگر ایمپلنت ها توسط یک اپلیکاتور در محل خود قرار داده شوند ، ممکن است در آن ناحیه احساس ناراحتی داشته باشید. اگر نوعی از کاشت را انجام داده اید که باید چند روز در رختخواب بمانید ، ممکن است درد ناشی از بی تحرکی را تجربه کنید. برای کمک به حفظ آرامش و یا در صورت لزوم تسکین درد ، در خصوص مصرف دارو با پزشک تان مشورت کنید. اگر سوزش ، تعریق یا علائم دیگری دارید حتماً به تیم درمان سرطان خود اطلاع دهید.
عوارض رادیوتراپی برای اطرافیان
پرتودرمانی خارجی شما را رادیواکتیوه نخواهد کرد. مردم معمولاً وقتی تحت درمان با اشعه قرار می گیرند ، از خود می پرسند که آیا رادیواکتیوه شده ایم؟ پرتودرمانی خارجی شما را رادیواکتیوه نمی کند. شما می توانید با خیال راحت در کنار افراد دیگر ، حتی زنان باردار ، نوزادان و کودکان خردسال قرار بگیرید. بنابراین عوارض رادیوتراپی برای اطرافیان وجود ندارد.
روزهای بعد از پرتودرمانی
پزشک تان جهت کاهش عوارض جانبی ناشی از رادیوتراپی در روزهای بعد، معمولا دستورالعمل هایی را به شما ارائه می دهد، مانند تغذیه بیماران پرتودرمانی، که پیروی از آنها به شما کمک شایانی خواهد کرد.
مراقبت های بعد از پرتودرمانی برای پوست
یکی از رایج ترین عوارض ناشی از پرتودرمانی ، قرمز شدن یا تحریک پوست است. در مورد شما بسیار حائز اهمیت است که در طول پرتودرمانی با پوست خود ملایم باشید. نکات زیر به کاهش تحریک و سایر مشکلات پوست کمک می کند. چند هفته پس از پایان درمان ، اکثر واکنش های پوستی از بین می روند.
به طور روتین: مراقبت بعد از پرتو درمانی
- پوست را در ناحیه تحت درمان خشک نگه دارید.
- روزانه پوست تان را با آب گرم و صابون ملایم (مانند Dove) به آرامی بشویید و خشک کنید.
- از مصرف هر گونه لوسیون ، کرم ، عطر ، پودر ، مواد آرایشی ، چسب یا خوشبو کننده بر روی پوست محل پرتودرمانی خود استفاده نکنید.
- ناحیه تحت درمان را مالش یا ماساژ ندهید. برای کاهش تحریک ، لباس الیاف نخی و گشاد بپوشید.
- از قرار گیری در دمای بسیار گرم یا سرد پوست خودداری کنید ، حتی استفاده از مواردی همچون پد های گرمایشی ، بطری های آب گرم ، یخ و غیره.
- ممکن است از تیغ برقی برای اصلاح مو در ناحیه تحت درمان استفاده کنید. در صورت دریافت اشعه در ناحیه سر و گردن ، مردان نباید از افتر شیو استفاده کنند.
- از قرار گرفتن در معرض مستقیم آفتاب در ناحیه تحت درمان خودداری کنید. اگر لازم است بیرون بروید ، لباس های گشاد بپوشید و از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید. ضد آفتاب باید تا آخر عمر بر روی پوست تحت درمان استفاده شود. پوستی که هر گونه اشعه دریافت کرده باشد حساس تر بوده و به راحتی می سوزد.
- لطفاً علامت های بنفش در ناحیه درمان را شستشو ندهید یا نقاط چسب یا پوشش را از بین نبرید (مانند Tegaderm) اینها برای موقعیت یابی صحیح روی دستگاه مورد نیاز هستند.
- طبیعی است که پوست ناحیه درمان پس از پرتودرمانی آفتاب سوخته به نظر برسد. ممکن است خشک و حساس نیز شود. همچنین ممکن است دچار خارش ، تورم ، تاول یا پوست شود.
- پوست خود را خشک و تمیز نگه دارید. پوست ناحیه تحت درمان را اسکراب نکنید و از صابون استفاده نکنید. تنها آن را با آب گرم بشویید.
- از تیم درمانی خود بپرسید که از چه نوع لوسیون یا کرمی استفاده کنید.
- از تیم مراقبت های بهداشتی خود بپرسید که آیا می توانید ناحیه تحت درمان را اصلاح کنید.
- از قرار گرفتن در معرض آفتاب در ناحیه تحت درمان خودداری کنید. در مورد استفاده از ضد آفتاب از تیم درمانی خود سوال کنید. پوست شما در ناحیه درمان بسیار حساس به نور خورشید خواهد بود و باید از آن محافظت شود.
- علائم جوهری را پاک نکنید ، مگر اینکه پرتودرمانگر شما تأیید کند. هنگام شستشو روی علامت ها را تمیز نکنید و از صابون استفاده نکنید.
- از پوست در برابر گرما یا سرما محافظت کنید.
- از وان های آبگرم ، سونا ، بالشتک های گرمایی و کیسه یخ استفاده نکنید.
- برای جلوگیری از مالش پوست ، لباس های نرم و گشاد بپوشید.
- از نوار چسب یا بانداژهای چسبنده روی پوست درمان شده استفاده نکنید.
هرگونه علائم تحریک پوستی مانند موارد زیر را به پزشک یا پرستار کلینیک خود اطلاع دهید:
- قرمزی
- خارش
- ناراحتی
- تاول
- ترشحات
- خونریزی
بهترین متخصص رادیوتراپی در تهران
چنانچه در جستجوی بهترین متخصص رادیوتراپی تهران هستید و بارها متخصصین رادیوتراپی تهران و لیست مراکز رادیوتراپی در تهران را بررسی کرده اید ، اما همچنان به نتیجه مساعدی نرسیده اید ، به شما مرکز درمان سرطان به آیند را معرفی می کنیم.
این مرکز پرتودرمانی مجهز به بهترین دستگاه پرتو درمانی تهران است. همچنین این مرکز معتبرترین و با تجربه ترین متخصص رادیوتراپی انکولوژی نیز برخوردار است.
دکتر احسان کرباسی دارای بورد تخصصی رادیوتراپی انکولوژی_پرتودرمانی از دانشگاه علوم پزشکی تهران راه را برای درمان شما کوتاه می کند.
شاد و تندرست باشید.
گروه پژوهش و تحقیقات بهایند
منبع: cancer.gov
