کارتی سل تراپی (CAR T-cell Therapy) چیست؟

سیستم ایمنی بدن شما با ردیابی تمام موادی که به طور معمول در بدن شما وجود دارد کار می کند. هر ماده جدیدی که سیستم ایمنی بدن تشخیص ندهد ، زنگ خطری را ایجاد می کند و باعث می شود سیستم ایمنی بدن به آن حمله کند. سلول تی کایمریک گیرنده آنتی ژن راهی است برای به دست آوردن سلول های ایمنی موسوم به سلول های T (نوعی گلبول سفید خون) که با تغییر آنها در آزمایشگاه بتوانند سلول های سرطانی را پیدا کرده و از بین ببرند. گاهی اوقات از کارتی سل تراپی به عنوان نوعی ژن درمانی مبتنی بر سلول ها نیز یاد می شود ، زیرا شامل تغییر ژن های داخل سلول های T برای کمک به آنها در حمله به سرطان است. این یکی از روش های جدید درمان سرطان به شمار می رود.

جدیدترین اخبار درمان سرطان را از طریق ما مطلع شوید

این نوع درمان به عنوان جدیدترین روش درمان سرطان می تواند در درمان برخی از انواع سرطان بسیار مفید باشد ، حتی در مواردی که سایر درمان ها دیگر موثر نیستند.

نحوه کارتی سل تراپی

گیرنده های ایمنی و آنتی ژن های خارجی

سیستم ایمنی با یافتن پروتئین هایی به نام آنتی ژن در سطح آن سلول ها ، مواد خارجی موجود در بدن را تشخیص می دهد. سلول های ایمنی به نام سلول های T دارای پروتئین های مخصوص خود به نام گیرنده هستند که به آنتی ژن های خارجی متصل شده و به دیگر قسمت های سیستم ایمنی بدن برای از بین بردن ماده خارجی کمک می کند.

رابطه بین آنتی ژن ها و گیرنده های ایمنی مانند قفل و کلید است. همانطور که قفل را فقط با کلید مناسب می توان باز کرد ، هر آنتی ژن خارجی دارای یک گیرنده ایمنی منحصر به فرد است که قادر است به آن متصل شود.

سلول های سرطانی آنتی ژن نیز دارند ، اما اگر سلول های ایمنی شما گیرنده های مناسبی نداشته باشند ، نمی توانند به آنتی ژن ها متصل شده و به تخریب سلول های سرطانی کمک کنند.

گیرنده های آنتی ژن کایمریک (CARs)

در کارتیسل تراپی ، سلول های T از خون بیمار گرفته می شود و در آزمایشگاه با افزودن ژنی برای گیرنده ساخته شده توسط انسان (که گیرنده آنتی ژن کایمریک یا CAR نامیده می شود) تغییر می کند. این به آنها کمک می کند تا آنتی ژن های خاص سلول سرطانی را بهتر تشخیص دهند. سپس سلول های CAR T به بیمار بازگردانده می شود.

از آنجایی که سرطان های مختلف دارای آنتی ژن های متفاوتی هستند ، هر CAR برای آنتی ژن سرطان خاصی ساخته شده است. به عنوان مثال ، در انواع خاصی از سرطان خون یا لنفوم ، سلول های سرطانی دارای آنتی ژنی به نام CD19 هستند. درمان سلول های CAR برای درمان این سرطان ها به آنتی ژن CD19 متصل می شود و برای سرطانی که آنتی ژن CD19 ندارد کارساز نخواهد بود.

دریافت کارتی سل تراپی

فرآیند کارتی سل تراپی می تواند چند هفته طول بکشد.

جمع آوری سلول های T

ابتدا ، گلبول های سفید خون (شامل سلول های T) با استفاده از روشی موسوم به لوکفرزیس (leukapheresis) از خون بیمار استخراج می شوند. در طول این روش ، بیماران معمولاً روی تخت دراز می کشند یا روی صندلی تخت خواب شو می نشینند. دو لاین IV لازم است زیرا خون از طریق یک لاین خارج می شود ، گلبول های سفید خون جدا شده و سپس خون از طریق لاین دیگر به بدن بازگردانده می شود. گاهی اوقات از نوع خاصی از لاین IV به نام کاتتر وریدی مرکزی استفاده می شود که هر دو لاین IV در آن تعبیه شده است.

بیمار باید 2 تا 3 ساعت در حین این عمل بنشیند یا دراز بکشد. گاهی اوقات سطح کلسیم خون می تواند در حین لوکفرزیس کاهش یابد ، که می تواند باعث بی حسی و سوزن سوزن شدن یا اسپاسم عضلانی شود. این می تواند به راحتی با جایگزینی کلسیم ، که ممکن است از طریق خوراکی یا از طریق IV تزریق شود ، درمان شود.

ساخت سلول های CAR T

پس از برداشتن گلبول های سفید ، سلول های T جدا شده ، به آزمایشگاه ارسال می شوند و با افزودن ژن گیرنده آنتی ژن کایمریک (CAR) تغییر می کنند. این آنها را به سلول های CAR T تبدیل می کند. سپس این سلول ها در آزمایشگاه رشد کرده و تکثیر می شوند. چندین هفته طول می کشد تا تعداد زیادی سلول CAR T برای این درمان مورد نیاز باشد.

دریافت تزریق سلول CAR T

هنگامی که سلول های CAR T کافی ساخته شد ، به بیمار بازگردانده می شود. چند روز قبل از تزریق سلول CAR T ، ممکن است به بیمار شیمی درمانی داده شود تا تعداد سلول های ایمنی دیگر کاهش یابد. این به سلول های CAR T شانس بیشتری برای فعال شدن برای مبارزه با سرطان می دهد. این شیمی درمانی معمولاً چندان قوی نیست زیرا سلول های CAR T هنگامی که برخی از سلول های سرطانی برای حمله وجود دارند ، بهتر عمل می کنند. هنگامی که سلول های CAR T شروع به اتصال با سلول های سرطانی می کنند ، تعداد آنها افزایش می یابد و می تواند به تخریب بیشتر سلول های سرطانی نیز کمک کند.

درمان های تأیید شده با کارتی سل تراپی

کارتی سل تراپی برای درمان برخی از انواع لنفوم ها و لوسمی ها و همچنین میلوم متعدد مورد تأیید FDA است. درمان سلول های CAR معمولاً پس از امتحان انواع دیگر درمان استفاده می شود.

نمونه هایی از مواردی که در حال حاضر برای کارتی سل تراپی تأیید شده است عبارتند از:

• Tisagenlecleucel ، همچنین به عنوان tisa-cel (Kymriah) شناخته می شود
• Axicabtagene ciloleucel ، همچنین به عنوان axi-cel (Yescarta) شناخته می شود
• Brexucabtagene autoleucel ، همچنین به عنوان brexu-cel (Tecartus) شناخته می شود
• Lisocabtagene maraleucel ، همچنین به عنوان liso-cel (Breyanzi) شناخته می شود
• Idecabtagene vicleucel ، همچنین به عنوان ide-cel (Abecma) شناخته می شود

بسیاری دیگر از انواع کارتی سل تراپی و انواع مشابه این درمان در حال حاضر در کارآزمایی های بالینی مورد مطالعه قرار می گیرند ، به امید این که بتوان انواع دیگر سرطان را نیز درمان کرد.

عوارض جانبی احتمالی کارتی سل تراپی CAR T-cell چیست ؟

درمان با سلول های کارتی می تواند در برابر برخی از انواع سرطان هایی که درمان آن سخت است بسیار موثر باشد ، اما گاهی اوقات می تواند عوارض جانبی جدی یا حتی تهدید کننده زندگی را نیز به همراه داشته باشد. به همین دلیل ، این دارو باید در یک مرکز پزشکی که به طور خاص در زمینه استفاده از آن آموزش دیده است ، ارائه شود و بیماران باید چند هفته پس از دریافت سلول های کارتی تحت مراقبت دقیق قرار گیرند.

← سندرم آزادسازی سیتوکین (CRS): با تکثیر سلول های CAR T ، آنها می توانند مقادیر زیادی مواد شیمیایی به نام سیتوکین را در خون آزاد کنند که می تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند. عوارض جانبی جدی این وضعیت می تواند شامل موارد زیر باشد:

• تب بالا و لرز
• مشکل در تنفس
• تهوع شدید ، استفراغ و یا اسهال
• احساس سرگیجه یا سبکی سر
• سردرد
• ضربان قلب سریع
• احساس خستگی شدید
• درد ماهیچه ای و یا مفصلی

با تجربیات بیشتر پزشکان در زمینه تکنولوژی car t cell  ، آنها در حال یادگیری نحوه تشخیص زودهنگام CRS و همچنین نحوه درمان آن هستند.

← مشکلات سیستم عصبی: درمان سرطان t cell  گاهی اوقات می تواند تأثیرات جدی بر سیستم عصبی داشته باشد ، که می تواند منجر به علائمی مانند این موارد شود:

• سردرد
• تغییرات در آگاهی
• گیجی یا آشفتگی
• تشنج
• لرزش یا رعشه
• مشکل در صحبت کردن و درک مطلب
• از دست دادن تعادل

به دلیل خطر بروز این عوارض جانبی ، معمولاً به بیماران بزرگسال توصیه می شود که حداقل تا چند هفته پس از درمان از رانندگی ، کار با ماشین آلات سنگین و یا انجام هرگونه فعالیت بالقوه خطرناک دیگر خودداری کنند.

← سایر عوارض جانبی جدی: سایر عوارض جانبی احتمالی درمان با سلول T CAR می تواند شامل موارد زیر باشد:

• واکنش های آلرژیک در حین تزریق
• سطوح غیر طبیعی مواد معدنی در خون ، مانند سطوح پتاسیم ، سدیم یا فسفر پایین
• ضعف سیستم ایمنی بدن ، با افزایش خطر عفونت های جدی
• کاهش تعداد پلاکت های خون ، که می تواند خطر عفونت ، خستگی و کبودی یا خونریزی را افزایش دهد

اگر تحت درمان با کارتیسل تراپی قرار می گیرید ، بسیار مهم است که عوارض جانبی را فوراً به تیم مراقبت های بهداشتی خود گزارش دهید ، زیرا اغلب داروهایی وجود دارند که می توانند به کنترل آنها کمک کنند.

هزینه کارتی سل تراپی

از آنجا که این درمان جدیدترین درمان سرطان محسوب می شود ، می تواند هزینه بالایی در بر داشته باشد. البته عوامل مختلف در هزینه ها دخیل هستند. متاسفانه در حال حاضر این درمان، در ایران انجام نمی شود.

دوست عزیز، چنانچه در مورد سلامت خود نگران هستید و به آن اهمیت می دهید یا سابقه ابتلا به نوعی سرطان در خانواده تان را دارید ، به شما توصیه می کنیم پیش از بروز هرگونه مشکل احتمالی با پزشک مشورت کنید. سرطان در بسیاری از موارد قابل پیشگیری است یا چنانچه در مراحل اولیه کشف شود بسیار درمان پذیر است.

یکی از اعضای خوب و حرفه ای تیم پزشکان بهایند (بهترین مرکز درمان سرطان در ایران) سرکار خانم دکتر امینه سادات واقفی دارای بورد تخصصی پاتولوژی از دانشگاه علوم پزشکی تهران ، فلوشیپ هماتوپاتولوژی از اسپانیا ، فلوشیپ کانسرژنتیک از آمریکا ، و مشاور ژنتیک سرطان/سرطان های ارثی یا خانوادگی هستند که کمک شایانی در زمینه پیشگیری از سرطان ارائه می دهند. همچنین چنانچه به دنبال جدیدترین درمان سرطان یعنی کارتی سل تراپی هستید ، مشاوره با ایشان را از دست ندهید.

جهت مشاوره درمان سرطان با سرکار خانم دکتر امینه سادات واقفی کلیک کنید.

امیدواریم این مطلب در نظرتان مفید واقع شده باشد. برای تان آرزوی سلامتی می کنیم.

گروه پژوهش و تحقیقات بهایند

منبع: cancer.org