شیمی درمانی چیست؟

شیمی درمانی به استفاده از هر دارویی برای درمان هر بیماری اطلاق می شود. اما از نظر عموم افراد ، کلمه شیمی درمانی (یا “کموتراپی”) به معنی مصرف داروهایی است که برای درمان سرطان استفاده می شود. مهم است بدانید که همه داروها و مخدرها برای درمان سرطان به یک شکل عمل نمی کنند. قبلاً تنها دارویی که می توانست سرطان را درمان کند ، شیمی درمانی سنتی یا استاندارد بود ، اما اکنون انواع مختلفی از داروها برای درمان سرطان استفاده می شود. در حالی که شیمی درمانی سنتی یا استاندارد هنوز هم بهترین روش برای درمان بسیاری از سرطان ها به شمار می رود ، اما انواع مختلف داروها در برخی افراد بهتر عمل می کنند. (منبع)

اطلاعاتی که در این مطلب ارائه شده ، شیمی درمانی سنتی یا استاندارد را توصیف می کند. داروهای دیگری نیز وجود دارد که به روش های مختلفی از جمله در درمان هدفمند ، هورمون درمانی و ایمونوتراپی برای درمان سرطان مورد استفاده قرار می گیرند.

شیمی درمانی به عنوان یک درمان سیستمیک در نظر گرفته می شود زیرا این داروها در سراسر بدن به جریان در می آیند و می توانند سلول های سرطانی را که به قسمت هایی از بدن ، بسیار دورتر از تومور اصلی (اولیه) گسترش یافته اند (متاستاز) از بین ببرند. این امر باعث می شود که شیمی درمانی از روش هایی مانند جراحی و پرتو درمانی متفاوت باشد. با جراحی توموری از قسمتی از بدن که سرطان پیدا شده است برداشته می شود و پرتودرمانی در منطقه خاصی از بدن برای از بین بردن یا آسیب رساندن به سلول های سرطانی انجام می شود. به درمان هایی از این قبیل ، درمان های موضعی گفته می شود زیرا تنها بر یک قسمت خاص از بدن تأثیر می گذارد.

بهترین متخصص پرتو درمانی در تهران

اهداف درمانی شیمی درمانی

اگر پزشک شما شیمی درمانی را به عنوان گزینه ای برای درمان سرطان تان توصیه کرده است ، درک اهداف درمان هنگام تصمیم گیری در مورد درمان بسیار مهم است. سه هدف اصلی برای شیمی درمانی در درمان سرطان وجود دارد:

1. درمان
2. کنترل
3. تسکین

• درمان

در صورت امکان ، از شیمی درمانی برای بهبود سرطان استفاده می شود ، به این معنی که سرطان از بین رفته است و دیگر بر نمی گردد.

اکثر پزشکان از کلمه “درمان” استفاده نمی کنند مگر اینکه به عنوان یک نتیجه ممکن یا در نظر گرفته شده برای درمان باشد. بنابراین ، هنگام انجام درمانی که ممکن است شانس بهبود سرطان فرد را افزایش دهد ، پزشک ممکن است آن را به عنوان روشی “با قصد درمان” توصیف کند.

اگرچه ممکن است هدف در این شرایط درمان باشد و تنها امید بسیاری از افراد مبتلا به سرطان باشد ، اما همیشه به یک ترتیب نتیجه نمی دهد. معمولاً سال ها طول می کشد تا اثبات شود که آیا سرطان فرد واقعاً بهبود یافته است یا خیر.

• کنترل

در صورت عدم امکان درمان ، هدف از درمان سرطان با شیمی درمانی می تواند کنترل بیماری باشد. در این موارد ، از شیمی برای کوچک شدن تومورها و یا جلوگیری از رشد و گسترش سرطان استفاده می شود. این می تواند به فرد سرطانی کمک کند تا احساس بهتری داشته باشد و عمر طولانی تری داشته باشد.

در بسیاری از موارد ، سرطان به طور کامل از بین نمی رود ، بلکه به عنوان یک بیماری مزمن کنترل و مدیریت می شود ، دقیقاً مانند بیماری قلبی یا دیابت. در موارد دیگر ، سرطان ممکن است برای مدتی برطرف شود ، اما احتمال دارد دوباره برگردد (عود کند).

• تسکین

از chemotherapy می توان برای تسکین علائم ناشی از سرطان نیز استفاده کرد. به این عمل تسکین درمانی ، شیمی درمانی تسکینی یا درمان با قصد تسکین گفته می شود.

وقتی سرطان در مرحله پیشرفته باشد ، احتمالاً قابل کنترل نیست و گسترش یافته است ، هدف از دادن شیمی درمانی ممکن است بهبود کیفیت زندگی یا کمک به فرد در احساس بهتر باشد. به عنوان مثال ، شیمی درمانی ممکن است برای کمک به کوچک شدن توموری که باعث درد یا فشار می شود ، شود تا بیمار احساس بهتری داشته باشد و درد کمتری داشته باشد.

اطلاع از این امر بسیار حائز اهمیت است که درمانی که برای کاهش علائم یا افزایش راحتی و آسایش استفاده می شود ، مراقبت تسکینی نامیده می شود. به عنوان مثال ، درمان های ضد تهوع یا داروهای ضد درد ، تسکین دهنده هستند و می توانند در تمام مراحل درمان استفاده شوند. وقتی از شیمی درمانی به عنوان درمان تسکینی استفاده می شود ممکن است گیج کننده باشد ، زیرا بیشتر اوقات برای درمان یا کنترل سرطان استفاده می شود. اما هنگامی که با هدف راحتی استفاده می شود ، شیمی درمانی بخشی از یک طرح مراقبت تسکینی می شود.

چه زمانی از شیمی درمانی استفاده می شود؟

شیمی درمانی زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که سلول های سرطانی به مناطقی قراتر از ناحیه ابتدایی شکل گیری سرایت کرده باشند. همچنین اگر شنس گسترش سرطان به نواحی بیشتر وجود داشته باشد نیز، برای کنترل رشد آن از شیمی درمانی استفاده می شود.

همانطور که اشاره کردیم، اصولا از chemotherapy برای اهداف زیر استفاده می شود:

•     برای درمان کامل سرطان (شیمی درمانی کامل)
•     برای افزایش اثرگذاری روش های درمانی دیگر مانند پرتودرمانی یا جراحی سرطان
•     برای کاهش خطر بازگشت سرطان بعد از درمان با پرتودرمانی ای جراحی
•     برای تسکین علائم و افزایش طول عمر بیمار در زمانی که سرطان قابل درمان نباشد

شیمی درمانی می تواند اثرگذاری های گسترده ای داشته باشد و برای اهداف مختلفی مورد استفاده قرار بگیرد. شما می توانید در مورد مزیت هایی که شیمی درمانی می تواند برای شخص شما داشته باشد، با پزشک صحبت کنید.

انواع شیمی درمانی

داروهای شیمی درمانی به روش های مختلفی می توانند وارد بدن شوند. پزشک درمانگر بهترین نوع شیمی درمانی را به شما پیشنهاد خواهد کرد. به صورت کلی رایج ترین انواع شیمی درمانی عبارتند از:

• شیمی درمانی تزریقی – این روش از شیمی درمانی معمولا در بیمارستان انجام می شود. در این روش داروها از طریق تیوب مخصوص سرم های بیمارستانی، وارد رگ های دست یا سینه می شوند.
• قرص های شیمی درمانی (شیمی درمانی خوراکی)- در این روش بیمار معمولا داروهای شیمی درمانی را به صورت قرص در خانه مصرف می کند اما برای چکآپ وضعیتش به بیمارستان مراجعه می نماید.

شما می توانید هم با تنها یک روش تحت شیمی درمانی قرار بگیرید یا از ترکیب چند روش استفاده کنید. شیمی درمانی معمولا چندین جلسه طول می کشد که طبیعتا ماه ها به طول خواهند انجامید.

آماده سازی پیش از شیمی درمانی

تصمیم به شروع درمان

اگر تشخیص داده شد که به سرطان مبتلا هستید، این وظیفه تیم درمانگر شماست که بهترین روش برای درمان آن را مشخص کنند. و آنها ممکن است شیمی درمانی را به عنوان بهترین روش سرطان شما اعلام نمایند. اما در حقیقت تصمیم نهایی را خود شمایید که می گیرید.

گرفتن این تصمیم می تواند دشوار باشد. به همین خاطر بهتر است سوالاتی از تیم پزشکی خود بپرسید تا راحت تر بتوانید تصمیم بگیرید. بهتر است فهرستی از این سوالات تهیه کنید تا در جلسه هیچ یک از آنها را از خاطر نبرید.

برای مثال، ممکن است بخواهید بدانید:

• هدف این روش درمانی چیست؟ مثلا آیا برای درمان سرطان مورد استفاده قرار می گیرد، یا برای تسکین علائم آن یا جهت کاهش اثرگذاری آن؟
• عوارض جانبی این روش درمانی چیست و چگونه می توان از آنها پیش گیری کرد؟
• شیمی درمانی چند درصد ممکن است واقعا اثرگذار باشد؟
• آیا می توان از درمان دیگری به جای شیمی درمانی استفاده کرد؟

اگر پس از دریافت پاسخ سوال هایتان با نظر تیم درمانگر موافق بودید، آنها شروع به طرح کردن برنامه مناسب درمانی شما می کنند.

تست ها و آزمایش ها

پیش از شروع شیمی درمانی تست هایی از شما گرفته می شود تا وضعیت عمومی سلامت بدن مورد ارزیابی قرار بگیرد و پزشک مطمئن شود که آیا شیمی درمانی براش شما مناسب هست یا نه.

این تست هایی که انجام می دهید ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• آزمایش خون – برای بررسی چیزهایی مانند عملکرد کبد و معده و اینکه سلول های خونی شما چقدر است.
• تصویربرداری با اشعه ایکس – اسکن کردن بدن برای مشخص کردن اندازه تومور.
• اندازه گیری وزن و قد شما برای کمک به تعیین دوز صحیح داروی شیمی درمانی.

البته در طول دوره شیمی درمانی هم مرتبا باید آزمایش هایی را انجام دهید تا پزشک وضعیت پیشرفت درمان شما را بررسی کند.

برنامه ریزی برای درمان های شیمی درمانی

شما و پزشک سرطان شناس (انکولوژیست) تان تصمیم خواهید گرفت که چه دارو یا ترکیبی از داروها را باید مصرف کنید. دکتر شما دوزها ، نحوه مصرف داروها و تعداد دفعات و مدت درمان را انتخاب می کند. همه این تصمیمات به نوع سرطان ، محل ابتلا ، بزرگی آن ، گسترش در سایر قسمت های بدن و تأثیر آن بر عملکردهای طبیعی بدن و سلامت کلی شما بستگی دارد.

سرطان تنها با یک داروی شیمیایی نیز قابل درمان است ، اما اغلب چندین دارو با هم استفاده می شود. این داروها ممکن است به ترتیب خاص یا در ترکیبات خاصی تجویز شوند (شیمی درمانی ترکیبی نامیده می شود). داروهای مختلفی که به روش های مختلف اثر می کنند می توانند با همکاری یکدیگر سلول های سرطانی بیشتری را از بین ببرند. این امر همچنین می تواند به کاهش احتمال مقاومت سرطان در برابر هر داروی شیمیایی کمک کند.

بعضی اوقات شیمی درمانی تنها درمانی است که شما نیاز دارید. بیشتر اوقات ، شیمی درمانی با جراحی یا پرتودرمانی یا هر دو مورد استفاده قرار می گیرد. و گاهی اوقات با داروهای دیگر مانند درمان هدفمند ، هورمون درمانی یا ایمونوتراپی استفاده می شود. به عنوان مثال ، ممکن است از شیمی در موارد زیر استفاده شود:

• کوچک کردن تومور قبل از جراحی یا پرتودرمانی. شیمی درمانی که در این روش استفاده می شود ، درمان نئوادجوانت نامیده می شود.
• پس از جراحی یا پرتودرمانی برای کمک به از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده در بدن. به شیمی استفاده شده در این روش ، درمان کمکی یا آدجوانت گفته می شود.
• همراه با انواع دیگر داروها برای کمک به از بین بردن سلول های سرطانی ، مانند داروهای هدفمند درمانی که بر روی اهداف خاصی از سلول های سرطانی اثر می گذراند یا داروهای ایمونوتراپی که به سیستم ایمنی بدن کمک می کنند تا با سرطان مقابله کند.
• در صورت بازگشت سرطان یا از بین رفتن کامل آن ، توام با سایر روش های درمانی.

تعیین اینکه کدام داروهای شیمی درمانی استفاده شود

در برخی موارد ، بهترین انتخاب دوزها و برنامه ها برای هر داروی شیمیایی به وضوح مشخص است و بر اساس مطالعات تحقیقاتی انجام می شود. در موارد دیگر ، ممکن است کمتر در مورد بهترین روش برای درمان انواع خاص و مراحل سرطان شناخته شود. یا ممکن است یک بیمار یک بیماری سلامتی دیگری داشته باشد که باعث شود پزشک فکر کند یک روش درمانی خاص به دلیل عوارض جانبی یا سایر مشکلات احتمالی بهترین انتخاب نیست. در این موارد ، پزشکان مختلف ممکن است ترکیبات دارویی مختلفی را با برنامه های مختلف انتخاب کنند.

عواملی که تیم درمان سرطان هنگام توصیه گزینه های درمانی در نظر می گیرد عبارتند از:

• نوع و زیر گروه سرطان
• مرحله سرطان (میزان گسترش آن)
• نتایج سایر آزمایشات روی تومور ، مانند نشانگرهای زیستی
• سن بیمار
• سلامت کلی بیمار و داروهای فعلی وی
• سایر مشکلات جدی سلامتی (مانند بیماری های قلب ، کبد یا کلیه)
• انواع درمان های سرطان در گذشته

تیم درمان تمام این عوامل را همراه با اطلاعات حاصل از تحقیقات به عمل آمده و منتشر شده در مجلات پزشکی و کتاب های مرجع که نتایج بیماران مشابه تحت شیمی درمانی را شرح داده است ، در نظر می گیرد.

تعیین دوزهای شیمی درمانی

بیشتر داروهای شیمی درمانی ، داروهای قوی ای هستند که دامنه نسبتاً کمی برای ایمنی و اثربخشی دوز دارند. مصرف کم دارو به خوبی سرطان را درمان نمی کند و مصرف زیاد آن می تواند عوارض جانبی تهدید کننده ای برای زندگی بیمار به همراه داشته باشد. به همین دلیل ، پزشکان باید دوزهای شیمیایی را بسیار دقیق محاسبه کنند.

بسته به دارو (های) مصرفی ، روش های مختلفی برای تعیین دوزهای شیمیایی وجود دارد. بیشتر داروهای شیمیایی بر حسب میلی گرم اندازه گیری می شوند.

دوز کلی ممکن است بر اساس وزن بدن فرد در کیلوگرم باشد. به عنوان مثال ، ممکن است فردی با وزن 50 کیلوگرم (110 پوند) دارویی دریافت کند که باید به ازای هر کیلوگرم وزن 10 میلی گرم تجویز شود ، به این معنی که فرد باید 500 میلی گرم دارو (50 کیلوگرم) دریافت کند. x 10 میلی گرم در هر کیلوگرم = 500 میلی گرم).

برخی از دوزهای شیمیایی بر اساس مساحت سطح بدن (BSA) تعیین می شوند که با استفاده از قد و وزن محاسبه می شوند. BSA در متر مربع (m²) بیان می شود.

از آنجا که بدن کودکان به طور متفاوتی داروها را پردازش می کند ، دوزهای مربوط به کودکان و بزرگسالان حتی پس از در نظر گرفتن BSA متفاوت است. همچنین ممکن است سطح حساسیت کودکان نسبت به داروها متفاوت باشد.

علاوه بر این که دوزها برای کودکان متفاوت است ، دوزهای برخی از داروها برای برخی از افرادی مشروط به شرایط زیر باشد:

• مسن باشد
• تغذیه نامناسب داشته باشد
• چاق باشد
• قبلاً داروهای دیگری مصرف کرده و یا در حال مصرف آنها باشد
• قبلاً پرتودرمانی انجام داده و یا در حال انجام آن باشد
• تعداد گلبول های خون کمی داشته باشد
• بیماری های کبدی یا کلیوی داشته باشد

در غیر این صورت ممکن است نتوانید دوزهای کامل را تحمل کنید.

تعیین یک برنامه شیمی درمانی (چرخه)

شیمی درمانی معمولاً در فواصل منظم به نام چرخه انجام می شود. چرخه ممکن است دوز یک یا چند دارو در یک یا چند روز باشد و به دنبال آن چند روز یا هفته بدون درمان انجام شود. این به سلول های طبیعی زمان می دهد تا از عوارض جانبی دارو بهبود یابند. گاهی اوقات ، به دوزها ممکن است روزهای مشخصی پشت سر هم ، یا هر روز در طی چند روز داده شود و به دنبال آن یک دوره استراحت انجام شود. بعضی از داروها وقتی به طور مداوم و در طی تعداد مشخصی روز تجویز می شوند ، بهترین عملکرد را دارند.

هر دارو طبق برنامه ای تجویز می شود که حداکثر استفاده را از اقدامات ضد سرطانی می برد و عوارض جانبی را به حداقل می رساند. اگر بیش از یک دارو استفاده شود ، در برنامه درمانی مشخص می شود که هر دارو چند بار و دقیقاً باید تجویز شود. تعداد چرخه های داده شده ممکن است قبل از شروع درمان ، بر اساس نوع و مرحله سرطان ، تعیین شود. در برخی موارد ، تعداد انعطاف پذیر است و نحوه تأثیر درمان بر سرطان و سلامت کلی فرد را در نظر خواهد گرفت.

تغییر دوزها و برنامه های شیمی درمانی

در بیشتر موارد ، با آزمایش آنها در آزمایشات بالینی ، موثرترین دوزها و برنامه های دارویی برای درمان سرطان های خاص پیدا شده است. مهم است ، در صورت امکان ، دوره کامل شیمی درمانی ، دوز کامل را مصرف کرده و چرخه ها را طبق برنامه نگه دارید. این بیشترین شانس را در فرد برای به دست آوردن حداکثر سود از درمان دارد.

هر چند ممکن است مواقعی وجود داشته باشد که عوارض جانبی جدی نیاز به تنظیم برنامه شیمی (دوز و یا برنامه) داشته باشد تا به شما زمان بهبودی را بدهد. گاهی ممکن است داروهای حمایتی به شما داده شود تا به بدن کمک کنید تا سریعتر بهبود یابد. باز هم ، نکته اصلی این است که باید شیمیایی کافی برای از بین بردن سلولهای سرطانی بدون ایجاد مشکلات جدی دیگر به بدن بدهید.

عوارض جانبی شیمی درمانی

در کنار کشتن سلول های سرطانی، شیمی درمانی به سلول های سالم بدن هم آسیب می زند. سلول هایی از قبیل سلول های خونی، سلول های پوست و سلول های داخل معده.

این اتفاق باعث بروز چندین عارضه جانبی ناخوشایند می شود که عبارتند از:

• احساس خستگی در بیشتر مواقع
• احساس عمومی مریضی
• ریزش موها
• افزایش اجحتمال ابتلا به عفونت
• زخم دهان
• خشکی، خار و زخم شدن پوست
• حالت تهوع و استفراغ
• یبوست

از خیلی از این عوارض جانبی می توان جلوگیری کرد و اگر نه همه، حداقل بیشتر آنها بعد از توقف روند درمان خود به خود از بین می روند.

اصولا chemotherapy جزو درمان هایی است که عوارض جانبی زیادی دارد. همین عوارض جانبی است که در بسیاری از موارد باعث می شود خیلی از بیماران روش های دیگر درمان سرطان را به شیمی درمانی ترجیح دهند. اما واقعیت این است که بسیاری از این عارضه ها را می توان کنترل و مدیریت کرد تا بیمار بتواند در کنار آنها از مزیت های شیمی درمانی هم استفاده کند.

درمان های جایگزین شیمی درمانی

در بالا به صورت کامل در مورد همه ابعاد شیمی درمانی صحبت کردیم. شیمی درمانی یکی از معروف ترین راهکارهای درمان سرطان بوده و طرفداران زیادی دارد. این محبوبیت هم به خاطر اثرگذاری بالای آن است. البته شیمی درمانی سابقه نسبتا زیادی دارد و از این بابیت هم شناخته شده است.

اما همانطور که اشاره کردیم، یکی از بزرگترین مشکلات شیمی درمانی عوارض جانبی است که می تواند برای بیمار داشته باشد. عوارض که گاهی از اوقات میتوانند واقعا خطرناک باشند. در این راستا پزشکی نوین، درمان های دارویی جدیدی را پیدا کرده که می توانند جایگزین های خوبی برای شیمی درمانی باشند.

این روش های جایگزین نیز با استفاده از داروهای مخصوص اقدام به درمان سرطان می کنند. اما بخلاف شیمی‌درمانی با آسیب زدن به کل بدن یا کل اندام اینکار را انجام نمی دهند، بلکه به صورت هدفمند تر و دقیقتری سلول های سرطان را نشانه می گیرند.

بزرگترین مشکل شیمی درمانی آن است که برای از بین بردن سلول های سرطان به کل سلول های سلام آن ناحیه از بدن آسیب وارد می کند. اما این جایگزین های جدید سعی می کنند دقت عمل بالاتری داشته باشند.

جایگزین های شیمی درمانی عبارتند از:

·           ایمونوتراپی

ایمونوتراپی یا ایمنی درمانی یکی از روش های دارویی است که برای درمان سرطان مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش از داروهایی استفاده می شود که اصولا به خود سلول های سرطان کاری ندارند! اثرگذاری این داروها به این شکل است که به سیستم ایمنی بدن کمک می کنند تا خودش سرطان را شکست دهد.

واقعیت این است سیستم ایمنی ما اصولا توان و پتانسیل کافی برای از بین بردن سلول های سرطانی را دارد. اما برخی از عوامل مربوط به ژنتیک سرطان و پروئتین‌های آنان باعث می شود تا توده سرطانی از دیدرس سیستم ایمنی بدن مخفی بماند، یا نقدر قوی شود که اصولا سیستم امینی توان کافی برای مقابله با آنها را نداشته باشد.

داروهای ایمونوتراپی به سیستم ایمنی کمک می کنند تا راحت تر بتواند سلول های ایمنی را شناسایی کند. این داروها همچنین می توانند قدرت سیستم ایمنی در برابر سلول های سرطان را نیز افزایش دهند.

ایمنی درمانی همانطور که از نامش پیداست یک روش کاملا ایمن است که عوارض و خطرات شیمی درمانی را ندارد، و در عین حال می تواند به همان اندازه و حتی بیشتر اثرگذار باشد. ایمونوتراپی طبیعی ترین راهکار را برای مبارزه با سرطان در پیش می گیرد.

برای آشنایی با ایمونوتراپی بهتر است این مقاله را مطالعه کنید.

·           تارگت تراپی

تارگت تراپی یا درمان هدفمند سرطان نیز یکی دیگر از جایگزین های نوین شیمی درمانی به شمار می رود. این روش از داروهایی استفاده می شود که مشخصا برای هدف گیری سلول های سرطانی طراحی شده اند. این داروها بر اساس خواص ژنتیکی و پروتئین های سلول های سرطانی تنظیم و انتخاب می شوند.

برخلاف ایمونوتراپی، داروهای تارگت تراپی مستقیما سراغ توده سرطانی رفته و کاری با سیستم ایمنی ندارند. برای اینکه بتوانید از مزیت های درمان هدفمند بهره مند شوید، سلول های سرطانی شما باید ویژگی های لازم برای قابل شناسایی بودن توسط داروهای تارگت تراپی را داشته باشند.

تارگت تراپی درست مانند شیمی درمانی عمل می کند، اما به واسطه هد گیری دقیق، نه تنها عوارض روش سنتی را ندارد، بلکه می تواند اثرگذاری بیشتری هم داشته باشد.

برای آشنایی بیشتر با درمان هدفمند، این مطلب را مطالعه کنید.

مرکز درمان سرطان به آیند، یکی از معدود مراکز پیشرو در ایران است که خدمات تارگت تراپی و ایمونوتراپی را به بیماران عزی ارائه می کند.

سخن پایانی 

چنانچه به مشاوره نیاز دارید به این صفحه مراجعه فرمایید یا اگر به دنبال یک تیم متخصص با تجربه و کار آزموده در درمان سرطان در ایران هستید، فهرست متخصصان ما را در این زمینه بررسی کنید. این متخصصان کارآزموده روش های جدید درمان سرطان پانکراس را به بهترین شکلی که مناسب شماست به شما ارائه می دهند.

ما اینجاییم تا به شما کمک کنیم.

تماس با ما

شاد و تندرست باشید.

گروه پژوهش و تحقیقات بهایند

ویرایش : ناصری

[button link=”https://www.cancer.org/treatment/treatments-and-side-effects/treatment-types/chemotherapy/how-is-chemotherapy-used-to-treat-cancer.html” newwindow=”yes”] منبع[/button]