ایمونوتراپی

ایمونوتراپی یا ایمنی درمانی نوعی از روش های درمان سرطان است که به سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان کمک می کند. سیستم ایمنی بدن، ساز و کاری دارد که با عفونت ها و بیماری های دیگر مبارزه می کند. این سیستم متشکل از سلول های سفید، اندام ها و بافت های سیستم لنفاوی بدن است.

ایمونوتراپی در دسته درمان های بیولوژیک به شمار می رود. درمان های بیولوژیکی نوعی از درمان هستند که از موادی متشکل از ارگانیزم های زنده، برای درمان سرطان بهره می برند.

در این مقاله قصد داریم تا به معرفی ایمونوتراپی، به عنوان یکی از سالم ترین، جدیدترین و البته موثرترین روش های درمان سرطان بپردازیم. با ما همراه باشید.

ایمونوتراپی چگونه سرطان را درمان می کند؟

به عنوان بخشی از عملکرد طبیعی، سیستم ایمنی بدن سلول های غیرعادی را شناسایی و نابود می کند. به همین خاطر هم هست که سیستم بدن خود به خود جلوی رشد و شکل گیری بسیاری از سرطان ها در بدن را می گیرد. به عنوان مثال، سلول های ایمنی بدن گاهی از اوقات داخل یا در اطراف تومورهای سرطانی پیدا می شوند. این سلول های که به آنها نفوذکننده به تومور، یا TIL گفته می شود، نشانه ای از آن هستند که سیستم ایمنی بدن در حال واکنش نشان دادن به تومور سرطانی است. افرادی که تومورهای سرطانیشان حاوی سلول های TIL است، اغلب وضعیت بسیار بهتری نسبت به افرادی که تومورشان حاوی این سلول ها نیست، دارند.

به صورت کلی سرطان بیشتر زمانی در بدن شکل می گیرد که سیستم ایمنی دچار ضعف باشد، و نتواند جهش های ژنتیکی سلول های مختلف را کشف کند. از همین رو است که هرچه سن افراد بالاتر باشد، شانس بروز سرطان بیشتر می شود.

گرچه سیستم ایمنی بدن می تواند از رشد سلول های سرطانی جلوگیری کند یا سرعت رشدشان را کم نماید، اما سلول های سرطانی هم راه هایی برای پرهیز از نابود شدن توسط سیستم ایمنی بدن دارند. به عنوان مثال سلول های سرطانی ممکن است:

• تغییرات ژنتیکی داشته باشند که آنها را از چشم سیستم ایمنی بدن دور نگه دارد
• پروتئین هایی در سطح خود داشته باشند که فعالیت سیستم ایمنی بدن را از کار بیندازد
• سلول های عادی اطراف تومور را تغییر دهند تا در روند واکنش سیستم ایمنی بدن در مقابل خود تومور اختلال ایجاد کنند

ایمونوتراپی با تقویت سیستم ایمنی بدن، یا تضعیف واکنش های دفاعی سلول های سرطانی، به سیستم ایمنی در نابود کردن سرطان کمک می کند.

انواع ایمونوتراپی

انواع مختلفی از ایمونوتراپی وجود دارند که برای درمان سرطان مورد استفاده قرار می گیرند. از جمله:

• مهارکننده های بازرسی ایمنی. این روش شامل استفاده از داروهایی می شود که روند بازرسی سیستم ایمنی را متوقف می کنند. این بازرسی ها نوعی دستورالعمل در سیستم ایمنی بدن هستند که کاری می کنند تا واکنش های ایمنی بدن زیاد از حد قدرتمند نباشند. با توقف روند بازرسی سیستم ایمنی، این داروها به سلول های دفاعی بدن اجازه می دهند تا با قدرت هرچه تمام تر با سرطان مقابله کنند.
• درمان با انتقال سلول های تی شکل. در این روش، ایمونوتراپی توانایی طبیعی سلول های تی شکل برای مبارزه با سرطان را تقویت می کند. در این نوع از ایمنی درمانی، سلول های دفاعی بدن از داخل تومور برداشته می شوند. سپس آنهایی که بیشترین تأثیر در مقابله با سرطان را داشته اند انتخاب می شوند، یا در آزمایشگاه با سلول های بهتر جایگزین می شوند، تا بهتر بتوانند با سلول های سرطانی مبارزه کنند. سپس تعداد این سلول ها افزایش داده شده و دوباره از طریق تزریق عروقی وارد بدن می شوند تا با تجدید قوا، دوباره با تومور مبارزه کنند.

درمان با انتقال سلول های تی شکل را ممکن است با نام سلول درمانی تطبیقی، ایمونوتراپی تطبیقی یا درمان سلول های دفاعی هم معرفی کنند.

• پادتن های مونوکلونال. پادتن های مونوکلونال در واقع پروتئین های مخصوصی هستند که در آزمایشگاه ساخته می شوند تا به هدف های مشخصی روی سلول های سرطانی بچسبند. برخی از پادتن های مونوکلونال سلول های سرطانی را علامتگذاری می کنند تا سیستم ایمنی راحت تر بتواند آنها را ببیند و نابودشان کند.این پادتن های مونوکلونال در دسته انواع ایمونوتراپی جای می گیرند.
• واکسن درمانی. این روش از طریق تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر سلول های سرطانی عمل می کند. این واکسن های درمانی با آنهایی که برای پیشگیری از بیماری به بدن تزریق می شوند تفاوت دارند.
• تعدیل کننده های سیستم ایمنی. این روش واکنش های دفاعی بدن در برابر سرطان را تقویت می کند. برخی از اینها عواملی هستند که روی بخش های به خصوصی از سیستم ایمنی اثر می گذارند. این در حالی است که روش های دیگر ایمونوتراپی به صورت کلی روی سیستم ایمنی بدن اثر می گذارند.

ایمونوتراپی چه سرطان هایی را درمان می کند؟

داروهای ایمونوتراپی ثابت کرده اند که می توانند انواع مختلفی از سرطان را درمان کنند. هرچند ایمونوتراپی هنوز آنقدرها به صورت گسترده، یعنی به اندازه جراحی یا پرتو درمانی مورد استفاده قرار نمی گیرد. این به خاطر آن است که ایمونوتراپی در دسته درمان های نوین به شمار می رود و هنوز آنقدرها رواج پیدا نکرده است.

خوشبختانه در کشور ما مرکز درمان و پیشگیری از سرطان به‌آیند، و به واسطه حضور دکتر امینه واقفی، خدمات ایمونوتراپی را به مراجعین عزیز ارائه می دهد. دکتر امینه واقعی دارای بورد تخصصی پاتولوژی، فلوشیپ هماتوپاتولوژی از اسپانیا و فلوشیپ کانسرژنتیک از آمریکا هستند که از جمله بهترین متخصصان درمان های ژنتیکی و بیولوژیکی مانند ایمونوتراپی، در کشور به شمار می روند.

عوارض ایمونوتراپی

ایمونوتراپی هم مانند سایر درمان های سرطان، عوارض جانبی مخصوص به خودش را دارد. بسیاری از این عوارض جانبی زمانی اتفاق می افتند که سیستم ایمنی تقویت شده، و فعالیت های زیادی جهت مبارزه با سرطان انجام می دهد. این عوارض ناشی از آسیب هایی است که سیستم ایمنی تقویت شده به بافت ها و سلول های سالم اطراف تومور وارد می کند.

داروهای ایمونوتراپی چگونه وارد بدن می شوند؟

انواع مختلف ایمونوتراپی به شیوه های مختلفی انجام شده و وارد بدن می شوند. از جمله:

• وریدی

داروی ایمونوتراپی در این روش به صورت تزریقی وارد بدن می شوند.

• خوراکی

داروهای ایمنی درمانی به صورت خوراکی، در قالب قرص و کپسول وارد بدن می شوند.

• موضعی

داروهای ایمونوتراپی در این روش به صورت کِرِم های مخصوصی هستند که روی پوست ناحیه تحت درمان مالیده می شوند. این شیوه از انجام ایمونوتراپی مخصوصا در مراحل اولیه سرطان پوست بسیار موثر است.

• شیاف